NBP: 10 złotych - Wielcy polscy ekonomiści – Stanisław Głąbiński - prezentacja monety
Narodowy Bank Polski zaprezentował czwartą monetę z serii pt. „Wielcy polscy ekonomiści”. Pierwsza z wizerunkiem Mikołaja Kopernika wyemitowana została w roku 2017, druga prezentująca Fryderyka Skarbka w roku 2018, a trzecia prezentująca Romana Rybarskiego w roku ubiegłym. Pierwszy z tegorocznych numizmatów z tej serii o nominale 10 złotych, poświęcony został Stanisławowi Głąbińskiemu - polskiemu prawnikowi, politykowi i publicyście, profesorowi ekonomii politycznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, zastępcy członka Rady Obrony Państwa w 1920. Moneta zostanie wybita w srebrze (Ag.925). Wejdzie do obiegu 2 lipca 2020 roku. 22 września br. ukaże się drugi tegoroczny numizmat z tej serii, z wizerunkiem Stanisława Grabskiego, a 14 pażdziernika br. trzeci, z wizerunkiem Leopolda Caro.
10 ZŁOTYCH - Wielcy polscy ekonomiści – Stanisław Głąbiński
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: lustrzany
Średnica: 32 mm
Masa: 14,14 g
Nakład: do 12 000 szt.
Projekt: Sebastian Mikołajczak
Data emisji: 02-07-2020
Stanisław Głąbiński (1862–1941) w swojej działalności publicznej łączył role ekonomisty, polityka, prawnika oraz publicysty. Kształcił się i został profesorem prawa na Uniwersytecie Lwowskim, piastował także stanowisko rektora tej uczelni. W czasach zaborów przez wiele lat posłował do parlamentu austriackiego oraz galicyjskiego Sejmu Krajowego, a przez krótki okres kierował ministerstwem kolei w rządzie austriackim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości sprawował mandat poselski w latach 1919–1927, po czym przez kolejne siedem lat zasiadał w ławach senatorskich. W drugim rządzie Wincentego Witosa objął funkcje wicepremiera oraz ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego, które pełnił przez kilka miesięcy roku 1923.
Głąbiński należał do współzałożycieli Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego i pozostał jednym z liderów obozu narodowo-demokratycznego przez cały okres międzywojnia. Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany przez sowieckie NKWD w pobliżu granicy z Rumunią. Zmarł w więzieniu etapowym w Charkowie.
Jako myśliciel Głąbiński czerpał inspiracje z dorobku swojego nauczyciela Leona Bilińskiego oraz niemieckiej szkoły historycznej – bliskie mu były w szczególności idee Gustava von Schmollera.
Ekonomię, nazywaną przez niego ekonomiką, postrzegał jako ściśle sprzęgniętą z polityką i socjologią dziedzinę, w której pewne utarte prawa i fakty traktowane są pragmatycznie i zdroworozsądkowo. Swoją ekonomikę określał początkowo mianem „społeczna”, by w późniejszym czasie preferować termin „narodowa”. Uczony odrzucał nadmierne teoretyzowanie, indywidualizm metodologiczny i subiektywizm. W ujęciu autora Nauki skarbowości ekonomika stanowi studium wiedzy o rzeczywistym społeczeństwie, tworzącym spójną całość. Błędem zatem jest rozdzielanie jej reguł i zasad na czynniki pierwsze i elementy składowe.
Fundamentu ładu społecznego upatrywał Głąbiński w istnieniu własności prywatnej, rezerwując wszakże dla instytucji państwowych wiele działań mających na celu troskę o dobro publiczne. Klucz stanowi bowiem „gospodarstwo narodu” tworzącego żywą wspólnotę, której jednostki przemijają i odradzają się w cyklu pokoleń. Dalekosiężny cel polityki gospodarczej urzeczywistnia się zaś dzięki ustawicznemu rozwojowi podtrzymującemu równowagę społeczną i porządek polityczny.
Najważniejszym dziełem Głąbińskiego była dwutomowa Ekonomika narodowa. Wśród innych istotniejszych prac warto wymienić Naukę skarbowości oraz Historię ekonomiki.
Na awersie monety przedstawiono fragment przemówienia Stanisława Głąbińskiego pt. Program społeczno-gospodarczy Związku Ludowo-Narodowego.
Na rewersie monety znajduje się wizerunek Stanisława Głąbińskiego oraz zarys wizerunku orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej z lat 1919–1927. Poniżej orła znajdują się daty urodzin i śmierci Stanisława Głąbińskiego.
Grzegorz Jeż
Autor: Józef Smurawa / Źródło: Narodowy Bank Polski
