Numizmatyczne wizerunki twórców komunizmu /Marks - Engels – Lenin/
Był czas, w którym wizerunki tych trzech panów niejednokrotnie gościły na emisjach monetarnych. Były to głównie monety Związku Radzieckiego, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Czechosłowacji. Jednakże i w tym zakresie znaleźć możemy inne emisje, np. Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Kuby czy Mongolii. W artykule pokrótce przedstawię wyszukane przeze mnie monety.
Marks Karol (1818–1883), niemiecki filozof i działacz rewolucyjny, ideowy przywódca międzynarodowego ruchu robotniczego, twórca tzw. socjalizmu naukowego – doktryny wyjaśniającej i uzasadniającej konieczność obalenia kapitalizmu w drodze rewolucyjnej walki. Od 1844 współpracował z F. Engelsem, w 1848 wspólnie wydali Manifest komunistyczny – program Związku Komunistów.
Karol Marks – fotografia: WIKIPEDIA
Marks organizował i współuczestniczył w założeniu Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników (1864) – I Międzynarodówki. Według Marksa świat jest materialny i rozwija się zgodnie z obiektywnymi prawami materii, stąd jest poznawalny – podstawą naszej wiedzy jest praktyka. Głosił, że każde zjawisko ma w przyrodzie materialne powiązania z innymi (zasada jedności świata), składa się to na jedną całość pozostającą w nieustannym ruchu (dialektyka). Oznacza to, że świat nie tylko jest w stałym rozwoju, ale także przechodzi od form niższych do coraz bardziej doskonałych. Wszystko to odbywa się w bezustannej walce, która jest siłą napędową każdego rozwoju.
Przeniesienie zasad materializmu dialektycznego i metody dialektycznej na badanie życia społecznego określił Marks jako materializm historyczny. Marks doszedł do wniosku, że obalenie kapitalizmu jest nieuniknione, a walka klas prowadzi do dyktatury proletariatu, która jest fazą przejściową do zbudowania społeczeństwa bezklasowego. Poglądy Marksa wywarły duży wpływ na myśl polityczną XIX i XX w., stając się podstawą doktryny marksizmu-leninizmu.
Główne prace Marksa z zakresu ekonomii: Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej (1859), Kapitał (tom 1 - 1867, tom 2 i 3 - 1885-1894, opracowane i przygotowane do druku przez Engelsa), Krytyka programu Gotajskiego (1875, wydane 1891).
1 – NRD / 20 MAREK (1968) - Karl Marx *1818-1883*
Producent: Mennica Berlińska (Staatliche Münzen Berlin), Berlin, Niemcy; emisja: 1968 r.;
materiał: srebro (Ag.800); średnica: 33 mm; waga: 20,9 g; bok: gładki; nakład: 100 000 szt.
2 – NRD / 20 MAREK (1983) - Karl Marx *1818-1883*
Producent: Mennica Berlińska (Staatliche Münzen Berlin), Berlin, Niemcy; emisja: 1983 r.;
materiał: srebro (Ag); średnica: 33 mm; waga: 20,9 g; bok: gładki; nakład: 661 614 szt.
3 – NRD / 100 MAREK (1964) - Karl Marx | Emitent: Deutsche Notenbank
4 – NRD / 100 MAREK (1975) - Karl Marx | Emitent: Staatsbank der DDR
5 – NIEMCY – REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC / 5 MAREK (1983) - Karl Marx *1818-1883*
Producent: Hamburg, Niemcy; emisja: 1983 r.; materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 29 mm; waga: 10 g;
grubość: 2,07 mm; bok: gładki; nakład: 8 000 000 szt. (w tym 350 000 szt. – Proof)
6 – CZECHOSŁOWACJA / 100 KORON (1983) - Karel Marx *1818-1883*
Emisja: 1983 r.; materiał: srebro (Ag.500); średnica: 29 mm; waga: 9 g; bok: gładki; nakład: 80 000 szt.
7 – KUBA / 1 PESO (2002) - Karl Marx
Emisja: 2002 r.; materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 38 mm; stempel: zwykły; bok: gładki; nakład: ?
8 – KUBA / 10 PESOS (2002) - Karl Marx
Emisja: 2002 r.; materiał: srebro (Ag.999); średnica: 37 mm; waga: 31,1 g; stempel: lustrzany; bok: ząbkowany; nakład: 3 000 szt.
9 – MONGOLIA / 1 TUGRIK (1988) - Karl Marx
Emisja: 1988 r.; materiał: brąz aluminiowy; średnica: 30 mm; waga: 31,1 g; stempel: zwykły; nakład: ?
10 – SOMALIA / 250 SHILLINGS (2008) - Karl Marx *1818-1883*
Emisja: 2008 r.; materiał: trimetal; nakład: ?
11 – ZSRR / 1 RUBEL (1983 / I emisja) – Kapл Mapkc *1818-1883*
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1983 r.;
materiał: miedź-nikiel-cynk (Cu-Ni-Zn); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: ?
12 – ZSRR / 1 RUBEL (1988 / II emisja) – Kapл Mapkc *1818-1883*
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1988 r.;
materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: 55 000 szt.
Engels Fryderyk (1820-1895), filozof, niemiecki działacz ruchu robotniczego, twórca i teoretyk komunizmu, pochodził z Nadrenii z bogatej rodziny kupieckiej. W 1841 odbył służbę wojskową w Berlinie, tamże próbował studiować.
Fryderyk Engels – fotografia: WIKIPEDIA
Był jednym z założycieli Związku Komunistów, powstałego w 1847. Brał udział w walkach rewolucyjnych w Niemczech w 1848. W 1864 wraz z K. Marksem zorganizował i stanął na czele I Międzynarodówki. Głosił idee obrony interesów proletariatu i obalenia kapitalizmu.
Współautor teorii materializmu dialektycznego i materializmu historycznego. Od 1870 członek Rady Generalnej I Międzynarodówki. W 1889 r. uczestniczył w organizacji II Międzynarodówki. Wspólnie z K. Marksem napisał Manifest Komunistyczny.
Główne prace: Położenie klasy robotniczej w Anglii, Rozwój socjalizmu od utopii do nauki, po śmierci Marksa wydał II i III tom Kapitału.
1 – NRD / 20 MAREK (1970) - Friedrich Engels *1820-1895*
Producent: Mennica Berlińska (Staatliche Münzen Berlin), Berlin, Niemcy; emisja: 1970 r.;
materiał: srebro (Ag); średnica: 33 mm; waga: 20,9 g; bok: gładki; nakład: 100 000 szt.
2 – NRD / 50 MAREK (1964) - Friedrich Engels | Emitent: Deutsche Notenbank
3 – NRD / 50 MAREK (1971) - Friedrich Engels | Emitent: Staatsbank der DDR
4 – KUBA / 1 PESO (2002) – Federico Engels
Emisja: 2002 r.; materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 38 mm; stempel: zwykły; bok: gładki; nakład: ?
5 – KUBA / 10 PESOS (2002) - Federico Engels
Emisja: 2002 r.; materiał: srebro (Ag.999); średnica: 37 mm; waga: 31,1 g; stempel: lustrzany; bok: ząbkowany; nakład: 3 000 szt.
6 – ZSRR / 1 RUBEL (1985 / I emisja) – Фpцдpцх Энгeльc *1820-1895*
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1985 r.;
materiał: miedź-nikiel-cynk (Cu-Ni-Zn); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: ?
7 – ZSRR / 1 RUBEL (1988 / II emisja) – Фpцдpцх Энгeльc *1820-1895*
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1988 r.;
materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: 55 000 szt.
Włodzimierz Lenin - właściwe nazwisko Uljanow - urodził się w, 1870 roku, a zmarł w 1924 roku. Założył partię bolszewicką. Lenin był synem inspektora szkolnego. Ukończył gimnazjum, a następnie studiował prawo na uniwersytecie w Kazaniu. Brał udział w wystąpieniach antycarskich za co został aresztowany i usunięty z uczelni, a studia ukończył jako ekstern wydziału prawa na uniwersytecie w Petersburgu. Przez cały ten okres prowadził nielegalną działalność polityczną i publicystyczną w kółkach marksistowskich wśród studentów i robotników. W 1895 roku nawiązał kontakty z działaczami zachodnioeuropejskiego ruchu robotniczego. W 1895 roku doprowadził do połączenia kółek marksistowskich w Rosji w Związek Walki o Wyzwolenie Klasy Robotniczej, a w grudniu tego roku został aresztowany i zesłany na Syberię. Po powrocie z zesłania założył gazetę marksistowską „Iskra”, wydawaną za granicą i przemycaną do Rosji. W 1903 roku na II Zjeździe Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji doprowadził do powstania nurtu bolszewickiego z Leninem jako jego przywódcą. W czasie rewolucji 1905-1907 kierował działalnością polityczną bolszewików w Rosji. Był prześladowany przez władze carskie i dlatego w latach 1907-1917 przebywał na emigracji, a nawet w Polsce - w Krakowie i Białym Dunajcu pod Poroninem, gdzie redagował „Prawdę”. Podczas pobytu na emigracji był działaczem i przywódcą lewicy w II Międzynarodówce.
Włodzimierz Lenin – fotografia: WIKIPEDIA
Po wybuchu pierwszej wojny światowej, po krótkim pobycie w austriackim areszcie wyjechał do Szwajcarii. Dążył do zjednoczenia lewicy socjaldemokratycznej oraz wysunął hasło przekształcenia „wojny imperialistycznej w wojnę domową”.
Po rewolucji lutowej w Rosji Niemcy umożliwiły Leninowi przejazd do Szwecji, skąd wrócił w kwietniu 1917 roku do Piotrogrodu i ogłosił tezy kwietniowe, w których sformułował nową linię polityczną partii bolszewików wysuwając hasło: „cała władza w ręce rad”. Uznał, iż jedyną drogą do zdobycia władzy przez bolszewików jest powstanie zbrojne. Głosił przejęcie władzy przez rady delegatów robotniczych, chłopskich i żołnierskich. W październiku 1917 roku kierował powstaniem zbrojnym, które zapoczątkowało rewolucję październikową.
W październiku 1917 roku na II Ogólnorosyjskim Zjeździe Rad został wybrany na przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych, którą to funkcję pełnił do końca życia.
W końcu sierpnia 1918 roku został ciężko ranny w wyniku zamachu. Akceptował stosowanie terroru wobec przeciwników politycznych, w czym pomagał mu niechlubnie nasz rodak Feliks Dzierżyński. W 1919 roku z inicjatywy Lenina powstała Międzynarodówka Komunistyczna tzw. Komintern. Lenin był inicjatorem utworzenia w grudniu 1922 roku Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich - ZSRR.
Przyjaciel Lenina - Lew Trocki różnił się od niego w poglądach, a po śmierci Lenina doprowadził do krytyki jego teorii. Lenin zmarł w 1924 roku.
Ciało jego zostało zmumifikowane i spoczywa w Moskwie w specjalnym pomieszczeniu zwanym Mauzoleum Lenina.
1 – CZECHOSŁOWACJA / 50 KORON (1970) - V. I. Lenin
Emisja: 1970 r.; materiał: srebro (Ag.700); średnica: 31 mm; waga: 13 g; bok: gładki; nakład: 50 200 szt.;
projekt: František David
2 – ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE / 10 RIYALS (1970) - Vladimir Lenin
Emisja: 1970 r.; materiał: srebro (Ag); waga: 30 g; bok: ząbkowany; stempel: lustrzany; nakład: ?
3 – ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE / 100 RIYALS (1970) - Vladimir Lenin
Emisja: 1970 r.; materiał: złoto (Au); waga: 20,7 g; bok: ząbkowany; stempel: lustrzany; nakład: 1 000 szt.
4 – KUBA / 1 PESO (2002) – Vladimir Ilich Lenin
Emisja: 2002 r.; materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 38 mm; stempel: zwykły; bok: gładki; nakład: ?
5 – KUBA / 10 PESOS (2002) - Vladimir Ilich Lenin
Emisja: 2002 r.; materiał: srebro (Ag.999); średnica: 37 mm; waga: 31,1 g; stempel: lustrzany; bok: ząbkowany; nakład: 3 000 szt.
6 – ZSRR / 1 RUBEL (1967 / I emisja) – 50-LAT WŁADZY RADZIECKIEJ
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1967 r.;
materiał: miedź-nikiel-cynk (Cu-Ni-Zn); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: ?
7 – ZSRR / 1 RUBEL (1988 / II emisja) – 50-LAT WŁADZY RADZIECKIEJ
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1988 r.;
materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: 55 000 szt.
8 – ZSRR / 1 RUBEL (1977 / I emisja) – REWOLUCJA BOLSZEWICKA
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1977 r.;
materiał: miedź-nikiel-cynk (Cu-Ni-Zn); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: ?
9 – ZSRR / 1 RUBEL (1988 / II emisja) – 60. ROCZNICA REWOLUCJI BOLSZEWICKIEJ
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1988 r.;
materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: 55 000 szt.
10 – ZSRR / 1 RUBEL (1982 / I emisja) – 60-LECIE ZWIĄZKU RADZIECKIEGO
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1982 r.;
materiał: miedź-nikiel-cynk (Cu-Ni-Zn); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: ?
11 – ZSRR / 1 RUBEL (1988 / II emisja) – 60-LECIE ZWIĄZKU RADZIECKIEGO
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1988 r.;
materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: 55 000 szt.
12 – ZSRR / 1 RUBEL (1985 / I emisja) – B. И. Лeнин
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1985 r.;
materiał: miedź-nikiel-cynk (Cu-Ni-Zn); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: ?
13 – ZSRR / 1 RUBEL (1988 / II emisja) – B. И. Лeнин
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1988 r.;
materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: 55 000 szt.
14 – ZSRR / 1 RUBEL (1970) – B. И. Лeнин
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1970 r.;
materiał: miedź-nikiel-cynk (Cu-Ni-Zn); średnica: 31 mm; waga: 12,8 g; bok: gładki; nakład: ?
15 – ZSRR / 5 RUBLI (1987) – 70. ROCZNICA REWOLUCJI BOLSZEWICKIEJ
Producent: Saint Petersburg Mennica Goznak, St.Petersburg, Rosja; emisja: 1987 r.; materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 39 mm; waga: 29 g; bok: gładki; stempel: lustrzany; nakład: 1 500 000 szt.
16 – BANKNOTY ZSRR I ROSJI z wizerunkami Włodzimierza Lenina
- EMISJA 1937 r.
- EMISJA 1947 r.
- EMISJA 1961 r.
- EMISJA 1991 r.
- EMISJA 1992 r.
Trójkę panów /Marx - Engels – Lenin/ uzupełnię jeszcze o Józefa Stalina. Jego numizmatyczny wizerunek możemy znaleźć bodajże tylko na monetach z Czechosłowacji.
Stalin Józef Wissarionowicz (właśc. Iosif Dżugaszwili), 1878-1953, komunistyczny przywódca ZSRR, Gruzin; od 1898 członek Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (od 1903 we frakcji bolszewickiej); od 1922 sekretarz generalny RKP(b); w końcu lat 20. zdobył dyktatorską władzę w partii i państwie, zaprowadzając totalitarny system rządów (stalinizm); 1939-41 sojusznik A. Hitlera; po wybuchu wojny z Niemcami 1941 jeden z przywódców koalicji antyhitlerowskiej; 1944-45 poddał państwa środkowowschodniej Europy dominacji ZSRR; rządził posługując się terrorem; jest odpowiedzialny za śmierć milionów ludzi (wśród nich ponad 1 mln Polaków).
PODOBNIE JAK ADOLF HITLER ZAPISAŁ SIĘ NA KARTACH HISTORII KRWIĄ LUDZKĄ I NIKCZEMNYMI CZYNAMI, NIEGODNYMI CZŁOWIEKA. STWORZYŁ I WPAJAŁ SYSTEM, KTÓRY UCIEMIĘŻAŁ CAŁE NARODY, PRZEZ KTÓRY GINEŁY TYSIĄCE, I KTÓRY ODCISNĄŁ SWE PIĘTNO NA DŁUGIE LATA W DZIEJACH WIELU PAŃSTW. WŁADZE W ŚWIATOWYM MOCARSTWIE SPRAWOWAŁ ZA POMOCĄ TERRORU I SIŁY. GDY INNI PREZYDENCI PRZYCHODZILI I ODCHODZILI ON JAKO DYKTATOR POPROSTU BYŁ... JEGO DZIEŁEM SĄ ŁAGRY, NA KTÓRE ZSYŁAŁ NIEWYGODNYCH MU LUDZI. PRZEZ TAKICH JAK STALIN LUDZIE MOGĄ SIĘ WSTYDZIĆ SWEGO CZŁOWIECZEŃSTWA... WPŁYWAŁ NA MILIONY I RZĄDIŁ MILIONAMI, A W CZASIE ZIMNEJ WOJNY TRZYMAŁ ŚWIAT POD RĘKĄ. ZAPISAŁ SIĘ NA JEDNEJ Z CIEMNYCH STRON HISTORII...
1 – CZECHOSŁOWACJA / 50 KORON (1949) – J. V. STALIN
Emisja: 1949 r.; materiał: srebro (Ag); średnica: 28 mm; waga: 10 g; bok: gładki; nakład: 1 000 000 szt.; projekt: Otakar Španiel
2 – CZECHOSŁOWACJA / 100 KORON (1949) – J. V. STALIN
Emisja: 1949 r.; materiał: srebro (Ag); średnica: 31 mm; waga: 14 g; bok: gładki; nakład: 1 000 000 szt.; projekt: Otakar Španiel
Na koniec przedstawię jeszcze trzy radzieckie medale – C. MARX, J. V. STALIN oraz medal przedstawiający cztery postacie, są to: C. MARX, V. I. LENIN, J. V. STALIN i P. TOGLIATTI. Medale o średnicy 35 mm wybito w srebrze (Ag). Ich waga to ok. 14 g.
Nową postacią jest Palmiro Togliatti (ur. 26 marca 1893 r., zm. 21 sierpnia 1964 r.) – przywódca włoskich komunistów, współzałożyciel Włoskiej Partii Komunistycznej. Pod jego kierunkiem WPK stała się drugą co do znaczenia partią polityczną Włoch i największą nierządzącą partią komunistyczną w Europie. Togliatti był zwolennikiem demokratycznych metod walki politycznej, zrezygnował z metod rewolucyjnych. Jako filozof marksistowski koncentrował się przede wszystkim na zagadnieniach praktyczno-politycznych, w sferze zagadnień teoretycznych.
Zmarł na udar mózgu w czasie pobytu na wczasach w ZSRR na Krymie.
Po śmierci Togliattiego jego imieniem nazwano radzieckie miasto Stawropol, gdzie istniała wielka fabryka samochodów produkowanych na licencji firmy Fiat.
Autor: Józef Smurawa
Źródła:
- http://pl.wikipedia.org/
- http://portalwiedzy.onet.pl/
- http://www.sciaga.pl/
- http://colnect.com/
