PTN O/Warszawa: „Ikonografia banknotów polskich z lat 1918-2018. Orzeł Biały”

W poniedziałek 2 września 2019 roku w siedzibie warszawskiego oddziału PTN (Warszawa, ul. Jezuicka 6/8) o godz. 17.00, pan dr Marcin Markowski wygłosi wykład pt. „Ikonografia banknotów polskich z lat 1918-2018. Orzeł Biały”. Wykład organizuje Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Oddział im. Karola Beyera w Warszawie, które serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych. Wstęp wolny.

Przedmiotem wystąpienia będzie prezentacja ikonografii polskich pieniędzy papierowych ze szczególnym uwzględnieniem typów Orła Białego, który znajduje się na banknotach z tego czasu. Przedstawione zostaną wszystkie pieniądze papierowe powstałe w latach 1918-2018, które były nośnikami jego wizerunku. Pominięte będą pieniądze zastępcze miast emitowane w okresie plebiscytu na Śląsku oraz pod koniec II wojny światowej. Liczba tych druków wymaga osobnego zaprezentowania. Dodatkowo ich lokalny charakter sprawia, że nie miały szerszego oddziaływania. Pominięte zostaną również projekty banknotów oraz druki próbne. W zakres wystąpienia włączone zostaną natomiast banknoty Banku Polskiego powstałe na zamówienie tej instytucji podczas II wojny światowej oraz seria „Miasta Polskie”, która miała być serią denominacyjną w pierwszej połowie lat 90. XX wieku. Włączenie tych banknotów w zakres prezentacji jest związane z tym, że były one przygotowywane tak, by wprowadzić je do obiegu. Wykonano je w masowym nakładzie, jednak okoliczności historyczne (pieniądze Banku Polskiego) i nieustabilizowana sytuacja gospodarcza spowodowały, że nie weszły do obiegu.

Tematyka Orła Białego na polskim pieniądzu papierowym, zostanie przedstawiona na drukach emitowanych w sześciu przedziałach czasowych.

1. Wizerunki Orła Białego, które znajdują się na banknotach emitowanych przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową (1919-1924). Ze względu na uznanie marek polskich wyemitowanych przez Niemców w 1917 r. i stworzenie pierwszego polskiego banknotu (1919) w oparciu o wzór zaprojektowany przez niemieckich grafików omówione zostaną również banknoty emisji z 1917 roku.
2. Wizerunki Orła Białego na pieniądzach papierowych emitowanych przez Bank Polski w latach 1924-1939.
3. Wizerunki Orła Białego znajdujące się na pieniądzach papierowych emitowanych przez Ministerstwo Skarbu. Te środki płatnicze nie są z definicji banknotami jednak uwzględnia się je w katalogach banknotów polskich.
4. Omówienie pieniędzy papierowych emitowanych podczas okupacji przez Bank Emisyjny w Polsce. W okresie tym nie znajdziemy wizerunku Orła Białego na banknotach, jednak projektant tych środków płatniczych przetworzył na potrzeby nowego emitenta szatę graficzną pieniędzy papierowych Banku Polskiego pozostawiając często w miejscu herbu państwowego pustą giloszową rozetę.
5. Orzeł Biały na banknotach Narodowego Banku Polskiego z lat 1944-1989. Zostaną tu omówione banknoty z orłem bez korony oraz pieniądze Banku Polskiego wydrukowane podczas II wojny światowej w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Zaprezentowanie ich w tym miejscu wiąże się z tym, że w drugiej połowie lat 40. XX wieku pojawiły się głosy by wprowadzić je do obiegu.
6. Orzeł Biały na banknotach Narodowego Banku Polskiego wyemitowanych po 1990 roku. Poza banknotami obiegowymi zostanie omówiona również seria pieniędzy papierowych „Miasta Polskie”, która miała trafić do obiegu w 1992 roku. Dodatkowo część ta zostanie rozbudowana o banknoty kolekcjonerskie emitowane przez Narodowy Bank Polski od 2006 roku.

dr Marcin Markowski

Autor: Józef Smurawa / Źródło: Polskie Towarzystwo Numizmatyczne