Przed nami bieży baranek
Wielkanoc, Pascha, Niedziela wielkanocna, Zmartwychwstanie Pańskie, mazow. Wielki Dzień – najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, obchodzone przez Kościoły chrześcijańskie wyznające Nicejskie Credo (325 r.). Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca (tzw. paschalna pełnia Księżyca) przypadającej po 21 marca. Oznacza to, że Wielkanoc wypada pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia (włącznie). Daty kościelnej pełni Księżyca zostały wyznaczone i stabelaryzowane w czasie Soboru Nicejskiego w 325 roku n.e. Kościelna pełnia Księżyca różni się od astronomicznej.
Tegoroczna Wielkanoc tuż, tuż. Choć kościół jednogłośnie mówi, że święto to jest najważniejszym ze wszystkich, od lat słyszy się dywagacje na temat jego wyższości nad świętami Bożego Narodzenia. Tu przenosząc się na grunt numizmatyczny, muszę ogłosić zdecydowane zwycięstwo świat Bożego Narodzenia. Numizmatów o tematyce bożonarodzeniowej jest wiele, o czym pisałem w artykule „Boże Narodzenie w numizmatyce”, zaś wielkanocne tematy na monetach to raczej rzadkość. Kilka, które udało mi się wyszukać przedstawię w dalszej części artykułu.
Wielkanocne numizmaty:
– ANDORA / 1 Cèntim (2002) – Agnus Dei
Emisja: 2002 r., materiał: aluminium (Al), średnica: 27 mm, waga: 2,14 g, bok: gładki
Baranek Boży (łac. Agnus Dei) – tytuł, którego w Nowym Testamencie używał wobec Jezusa Chrystusa Jan Chrzciciel. Jest to odwołanie do nauki starotestamentowej, w której ofiara z baranka jest ofiarą składaną Bogu i ważnym elementem celebracji święta Paschy. Baranek Boży symbolizuje ofiarę Jezusa na krzyżu, którą złożył dla odkupienia ludzkości.
– COOK ISLANDS / 3 x 5 DOLLARS (2012) – Jaja Faberge - czerwone, granatowe, fioletowe
Emisja: 2012 r., nakład po 2500 szt., materiał: srebro (Ag,999), waga: 20 g
– NIUE ISLAND / 2 DOLLARS (2010) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Koronacyjne
Emisja: 2010 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład 5000 szt., materiał: srebro (Ag.925),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 56,56 g, projekt: Robert Kotowicz
Carskie Jaja Faberge powstały w latach 1884 - 1917, aktualnie na aukcjach osiągają niebotyczne kwoty.
Jaja Fabergé, zwane też Jajami Carskimi, to połączenie tradycji wielkanocnej z jubilerskim mistrzostwem. Można je porównać do luksusowej wersji współczesnego jajka - niespodzianki.
Obecnie Jaja Carskie to jedne z najsłynniejszych klejnotów carskiej Rosji, których tajemnicze losy od lat inspirują, jak i intrygują nie tylko kolekcjonerów i marszandów dzieł sztuki, stanowiąc symbol luksusu.
„Jajo Koronacyjne” to tworzone przez 15 miesięcy dzieło sztuki przedstawiające szczerozłote jajko, które pokryte jest przezroczystą emalią oraz rozetami ze złotych listków wawrzynu. Jest to najsłynniejsze i najcenniejsze Jajo Fabergé z całej kolekcji. Car Mikołaj II podarował je carycy Aleksandrze na Wielkanoc 1897 roku. Twórcą jaja jest najzdolniejszy jubiler domu Fabergé - George Stein.
To słynne jajo pokryte jest emaliową, żółtą siateczką, naniesioną na złotą powierzchnię, która nawiązuje do koronacyjnej sukni carycy. Wewnątrz jaja ukryta jest miniatura karety koronacyjnej wykonana ze złota, rubinów, diamentów i kryształów górskich. Na jej dachu znajduje się maleńka kopia korony rodu Romanowów.
– NIUE ISLAND / 100 DOLLARS (2010) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Koronacyjne
Emisja: 2010 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład: 222 szt., materiał: złoto (Au.900),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 93,30 g (3 uncje trojańskie), projekt: Robert Kotowicz
– NIUE ISLAND / 2 DOLLARS (2010) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Koniczynowe
Emisja: 2010 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład 7000 szt., materiał: srebro (Ag.925),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 56,56 g, projekt: Robert Kotowicz,
wyemitowano również wersję w złocie o nominale 100 DOLLARS
„Jajo Koniczynowe” z 1902 roku wykonano ze złota, platyny, diamentów i rubinów oraz jasno-zielonej, transparentnej emalii. Wykonane na zamówienie cara Mikołaja II było prezentem wielkanocnym dla jego żony Aleksandry Fiodorowny.
– NIUE ISLANDS / 100 DOLLARS (2011) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Konwaliowe
Emisja: 2011 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład: 222 szt., materiał: złoto (Ag.900),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 93,30 g (3 uncje trojańskie), projekt: Robert Kotowicz,
wyemitowano również wersję w srebrze (Ag)
„Jajo Konwaliowe” z 1898 roku to prawdziwe dzieło sztuki, pokryte różową, translucentną emalią, podtrzymane na czterech złotych nóżkach, na których znajdują wizerunki zielonych liści konwalii wraz licznymi perełkami symbolizującymi kwiaty.
Na górze jajo zawiera trzy owalne wizerunki: Mikołaja II oraz dwóch jego córek, księżnych Olgi i Tatiany.
„Jajo Konwaliowe” wraz z „Jajem Koronacyjnym” zostało sprzedane Forbes Magazine Collection przez „Wartski of London” za 2 160 000 dolarów. W 2004 roku oba jaja wróciły do Rosji, znajdują się w prywatnych zbiorach Wiktora Vekselberga.
– NIUE ISLAND / 100 DOLLARS (2012) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Bratkowe
Emisja: 2012 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład: 222 szt., materiał: złoto (Ag.900),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 93,30 g (3 uncje trojańskie), projekt: Robert Kotowicz,
wyemitowano również wersję w srebrze (Ag)
„Jajo bratkowe” znane jest również jako „Jajo nefrytowe”. Nazwa ta pochodzi od kamienia szlachetnego, z którego jajo zostało wykonane. Oprócz nefrytu jajo było zdobione diamentami.
– NIUE ISLAND / 100 DOLLARS (2012) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Księżnej Marlborough
Emisja: 2012 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład: 222 szt., materiał: złoto (Ag.900),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 93,30 g (3 uncje trojańskie), projekt: Robert Kotowicz,
wyemitowano również wersję w srebrze (Ag)
„Jajo księżnej Marlborough” (znane również pod nazwą Pink Serpent) jest wysadzanym klejnotami, emaliowanym jajem wielkanocnym wykonanym przez Michaela Perchina w 1902 roku.
To jedyne wielkie jajo wielkanocne zamówione przez Amerykańską arystokratkę u Fabergé zainspirowane zostało zegarem z okresu Ludwika XVI z obrotową tarczą. W warsztacie Michaela Perchina stworzono kilka wersji tego modelu, z których najbardziej znaną stanowi pokryte niebieską emalią jajo Serpent Clock.
Tradycyjnie uważa się, że powstało w 1887 roku i było prezentem cara Aleksandra III dla jego żony carycy Marii Fiodorownej.
– NIUE ISLAND / 100 DOLLARS (2012) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Laurowe
Emisja: 2012 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład: 222 szt., materiał: złoto (Ag.900),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 93,30 g (3 uncje trojańskie), projekt: Robert Kotowicz,
wyemitowano również wersję w srebrze (Ag)
„Jajo Laurowe” powstało w 1911 roku. Modelem dla tego niezwykłego dzieła był pochodzący z XVIII wieku francuski instrument mechaniczny w kształcie drzewka pomarańczowego, stąd jajo znane jest również jako „Jajo pomarańczowe”.
– NIUE ISLAND / 100 DOLLARS (2012) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Napoleońskie
Emisja: 2012 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład: 222 szt., materiał: złoto (Ag.900),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 93,30 g (3 uncje trojańskie), projekt: Robert Kotowicz,
wyemitowano również wersję w srebrze (Ag)
„Jajo Napoleońskie” zostało wykonane w 1912 roku dla carycy Marii Fiodorownej. Caryca Rosji była honorowym dowódcą sześciu pułków, które zostały przedstawione na medalionach w akwareli. Na odwrocie każdego panelu znajduje się jej monogram.
Jajo powstało na cześć rocznicy zwycięstwa Rosjan nad wojskami Napoleona przypieczętowanego w bitwie pod Borodino w 1812 roku. Jajko upamiętnia historię rodziny królewskiej oraz rosyjski patriotyzm z czasów dynastii Romanowów.
– NIUE ISLAND / 2 DOLLARS (2013) – Carskie Jaja Faberge - Jajo Moskiewski Kreml
Emisja: 2013 r., producent: Mennica Polska S. A., nakład 7000 szt., materiał: srebro (Ag.925),
wymiary: 41,6 x 55,6 mm, waga: 56,56 g, projekt: Robert Kotowicz,
wyemitowano również wersję w srebrze o nominale 100 DOLLARS
„Jajo Moskiewski Kreml” znane również jako „Jajo Sobór Uspieński” było podarunkiem wielkanocnym od ostatniego cara Rosji, Mikołaja II dla jego małżonki, carycy Aleksandry Fiodorowny. Pierwotnie wręczenie przewidziane było na rok 1904, ale ostatecznie odbyło się dwa lata później.
– POLSKA / 2 ZŁOTE (2003) – Polski rok obrzędowy: Śmigus-Dyngus
Emitent: Narodowy Bank Polski; Mennica Polska S.A. - Warszawa; emisja: 16.04.2003 r.;
materiał: GOLDEN NORDIC (CuAl5Zn5Sn1); średnica: 27 mm; masa: 8,15 g; nakład: 600 000 szt.,
projekt: Ewa Tyc-Karpińska (awers), Robert Kotowicz (rewers)
Śmigus-dyngus (znany także jako: lany poniedziałek, dyngus, śmigus) – zwyczaj związany z Poniedziałkiem Wielkanocnym.
Zwyczaj początkowo związany był z obrzędami praktykowanymi poprzez radość po odejściu zimy i nadejściu wiosny. Polegał m.in. na oblewaniu dam wodą, któremu towarzyszyło ich chłostanie. Dzisiaj zwykle polega na oblewaniu innych wodą.
– POLSKA / 20 ZŁOTYCH (2003) – Polski rok obrzędowy: Śmigus-Dyngus
Emitent: Narodowy Bank Polski; Mennica Polska S.A. - Warszawa; emisja: 16.04.2003 r.;
materiał: srebro (Ag.925) + farby: czerwona, złota, zielona, niebieska; średnica: 38,61 mm;
masa: 28,28 g; nakład: 44 000 szt., projekt: Robert Kotowicz
– SIERRA LEONE / 10 DOLLARS (2008) – Wesołego Alleluja - Happy Easter
Emisja: 2008 r., producent: Mennica Pobjoy, Surrey, Wielka Brytania, materiał: srebro (Ag),
średnica: 38,61 mm, waga: 28,28 g, bok: ząbkowany
– PALAU / 3 x 2 DOLLARS (2014) – Biblical Stories – Resurrection of Jesus
Emisja: marzec 2014 r., nakład: 100 zestawów, materiał: srebro (Ag.925), średnica: 35 mm, waga: 15,5 g
Zmartwychwstanie Jezusa to wydarzenie opisane w Ewangeliach, zgodnie z którym Jezus Chrystus zmartwychwstał w 2 dni po ukrzyżowaniu. Jest to naczelny dogmat wiary chrześcijańskiej.
– Żetony okolicznościowe – Wielkanoc (Mennica Śląska Sp. z o.o. 2014)
Żetony 2014 / emitent: Mennica Śląska Sp. z o.o., emisja: marzec 2014 r.,
materiał: mosiądz + kolor, średnica: 30,9 mm, producent: Mennica Śląska w Pszczynie
Autor: Józef Smurawa
Źródło:
- http://pl.wikipedia.org/
- numiscollect.eu
- http://www.numizmatyczny.pl/
- http://www.numizmatyka24.pl/
- Mennica Śląska Sp. z o.o.
