Pożegnanie z dwuzłotówkami

W kwietniu br. po raz ostatni wyemitowana zostanie moneta 2-złotowa bita w stopie zwanym Nordic Gold. Stop ten oznaczony symbolem CuAl₅Zn₅Sn₁ i składa się z mieszanki czterech metali: (89% miedź, 5% aluminium, 5% cynk i 1% cyna) – nienajlepsza to mieszanka do tworzenia monet, charakteryzuje się bowiem dużą podatnością na wchodzenie w reakcje z otoczeniem. Pierwsze monety 2-złotowe bite w tym stopie ukazały się w 1996 roku zastępując 2-złotówki bite w miedzioniklu - spadkobierczynie hiperinflacji z początku III RP. Warto przypomnieć genezę ich powstania...

W 1989 roku podczas szalejącej hiperinflacji istnieje potrzeba bicia dość znaczącej monety o wyższym nominale. Powstają dwie okolicznościowe 500-złotówki: 50. rocznica kampanii wrześniowej i Jagiełło. Obie monety są bite w miedzioniklu o średnicy 29,5 mm oraz wadze 10,8 grama. Inflacja dość szybko rozprawia się z tym nominałem. Rok później zastępuje ją moneta o identycznych parametrach lecz nominale aż 10 000 złotych. To popularna Solidarność wybita masowo na 10-lecie powstania związku. Kolejno w tym nominale powstają: Konstytucja 3 V z 1991 roku i Władysław Warneńczyk z 1992 roku. Od 1993 roku z powodu dalszej, hamującej już inflacji, zastępuje ją nominał 20 000 zł przy zachowaniu tych samych parametrów. Jest to bezpośredni poprzednik okolicznościowych dwuzłotówek, które powstały w wyniku denominacji. W 1993 roku wychodzą w nominale 20 000 zł: Jagiellończyk, Zamek w Łańcucie, jaskółki i zimowe igrzyska w Lillenhammer, zaś rok później jeszcze 200. rocznica Powstania kościuszkowskiego, Zygmunt Stary i 75. rocznica Związku Inwalidów Wojennych. Jednocześnie pojawiają się zróżnicowane awersy, które będą stosowane w 2-złotówkach:

Poniżej tabela z opisem awersów monet dwuzłotowych - charakterystycznych cech dla poszczególnych serii.

W skład poszczególnych serii monet okolicznościowych 2 złote wchodzą:

- Poczet królów i książąt polskich	9: 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005
- Zamki i pałace w Polcse	6: 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000
- Zwierzęta swiata:	19: 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2013, 2014
- Polscy malarze XIX/XX wieku	10: 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2009, 2010, 2011, 2012
- Dzieje złotego	4: 2004, 2005, 2006, 2007
- Herby województw	16: 2004x12, 2005x4
- Historia jazdy polskiej	5: 2006, 2007, 2009, 2010, 2011
- Historia polskiej muzyki rozrywkowej	4: 2009, 2010, 2011, 2013
- Historyczne miasta w Polsce	32: 2005x4, 2006x12, 2007x12, 2008x4
- Miasta w Polsce	15: 2009x3, 2010x6, 2011x6
- Polscy podróżnicy i badacze	10: 1997, 1999, 2001, 2002, 2004, 2007x2, 2008, 2010, 2011
- Polska droga do wolności	8 monet, (+2 srebrne bez towarzyszących 2-złotówek): 1999, 2000x2, 2004, 2005, 2006, 2008, 2009
- Polski rok obrzędowy	4: 2001, 2003, 2004, 2006
- Polskie kluby piłkarskie	2: 2011, 2013
- Polskie okręty	8: 2012x4, 2013x4
- Wielkie bitwy	1: 2010
- Zabytki kultury materialnej w Polsce	5: 2001, 2002, 2006, 2007, 2008

Do tego dochodzą 3 monety indywidualne odbiegające wizerunkiem awersu od pozostałych:

Nazwa monety	Opis awersu	Cechy charakterystyczne	Projektant	Rok emisji
Rok 2000 – przełom tysiącleci	W centralnej części wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Wokół orła dekoracyjny relief. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, u dołu półkolem oznaczenie roku emisji: 2000 oraz napis: 2 ZŁOTE. Pod łapą orła znak mennicy warszawskiej.	waga 8,31 g    Moneta bimetaliczna:   pierścień: nordic gold, rdzeń: miedzionikiel	Robert Kotowicz	2000
10 lat Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy	W centralnej części okrągły otwór. Wokół, na tle ozdobnego reliefu, stylizowane rysunki dziecięce przedstawiające dziewczynkę i chłopca  latających i grających na trąbkach oraz figury geometryczne. U dołu wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Z lewej strony orła  oznaczenie  roku emisji: 2003,  z prawej  strony  napis: 2 ZŁ. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod łapą orła znak mennicy warszawskiej.	waga 7,74 g   Moneta jako jedyna ma    otwór	Robert Kotowicz	2003
Jan Paweł II – 25-lecie pontyfikatu	Na tle stylizowanego krzyża: z prawej strony u dołu wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej; poniżej, w części środkowej napis: 2 ZŁ; nad orłem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA i oznaczenie roku emisji: 2003. Pod łapą orła znak mennicy warszawskiej.	Materiał i waga monety nie różnią się od innych, różnica polega na zastosowaniu innego wizerunku awersu	Ewa           Tyc-Karpińska	2003

Należy jeszcze wspomnieć o monecie 2 złote - 50-lecie Programu 3 Polskiego Radia, której kształt różni się od wszystkich pozostałych. Monecie tej nadano kształt tzw. kwiatu hiszpańskiego (rant gładki z siedmioma wcięciami na brzegu), tak jak w monetach 20 eurocentów.

Pierwszy rok bicia monet 2-złotowych po denominacji nie zmienia ich pod względem metalu, wagi ani średnicy w stosunku do poprzedzających monet o nominale 20 000 zł. Dopiero rok 1996 wprowadza stop Nordic Gold jako materiał na okolicznościowe monety dwuzłotowe. Zmniejsza się jednocześnie średnica monet z 29,5 na 27 mm oraz spada ich waga z 10,8 do 8,15 grama.

Poniżej tabelaryczne zestawienie wszystkich monet 2-złotowych:

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY POLSKI
– HERBY WOJEWÓDZTW (2004 – 2005)

2005

2006

2007

2008

2009

MIASTA W POLSCE (2009–2011)

2010

2011

2012

2013

2014

   

Na pożegnanie monet 2-złotowych poczułem się w obowiązku zrobić pewne zestawienia: wszystkich 2-złotówek wybitych w latach 1995-2014 260 szt., z czego 6 w stopie miedzionikiel w roku 1995. Część monet wychodziła w seriach razem z towarzyszącymi im monetami kruszcowymi, bądź bez nich (jak np. seria Herby województw). Łącznie wyszło 17 serii monet, z czego najliczniejsza to Zwierzęta świata(19 szt. + 1 szt. o nominale 20 000 zł przed denominacją). Serie monet, które kontynuowano sprzed denominacji to Poczet królów i książąt polskich oraz Zamki i pałace w Polsce. Najmniej liczna seria, a właściwie to pojedyncza moneta, która początkowała serię, to Wielkie bitwy. Wyszła w 2010 r. razem z dwoma srebrnymi 10-złotówkami w owalu upamiętniającymi bitwo pod Grunwaldem i Kłuszynem. Szkoda, że ta seria nie doczekała się kontynuacji. Druga seria składająca się tylko z dwóch monet to Polskie kluby piłkarskie. Monety z tej serii wybito w 2011 i 2013 r. Ciekawostką jest też seria Polska droga do wolności, która składa się z ośmiu 2-złotówek z towarzyszącymi im monetami kruszcowymi, lecz całość serii tworzy 10 monet - dwie z nich bite wyłącznie w kruszcach nie miały odpowiedników w monetach 2-złotowych NG.

Najniższy nakład miała moneta z 1996 r. Zygmunt II August, która jednocześnie osiąga najwyższe notowania aukcyjne. Rekordzistką w ilości wybitych sztuk jest Jan Paweł II z 2005 r. wybita w ilości aż 4 mln egzemplarzy! Pierwszą monetą bitą w milionowych nakładach była 2-złotówka Rok 2000 wybita w nakładzie 2 mln egz. Od tego czasu magiczny milion egzemplarzy przekroczyło wiele emisji, by w 2011 r. „unormować” się na poziomie 800 tys. egz. Warto tu zwrócić uwagę na fakt, że pierwsze monety 2-złotowe oscylowały w granicach 300 tys. szt. nakładu. W rekordach nakładów wysunęły się lata 2006, 2008, 2009 i 2010 podczas których nakłady 2-złotówek nie schodziły poniżej pułapu 1 mln egz. Najwięcej monet 2-złotowych (24) wybito w 2004 r., najmniej (po 4) w latach 1996 i 1997 nie licząc ostatniego, niepełnego 2014 roku emisji (4).

Wszystkich monet 2-złotowych ukazało się 241 461 550 szt., co jeśli podzielić przez 260 emisji daje średnio 928 698,2692 szt. na każdą emisję. Wszystkie wybite 2-złotówki ważą łącznie 1966 ton, 560 kg i 200 gram, zaś ułożone obok siebie utworzyłyby linię długości 6524 km 40 m 7 cm i 2,5 mm zaś „kolumna” ze wszystkich wybitych 2-złotówek w latach 1995-2014 ułożonych jedna na drugiej miałby aż 482 km 923 m i 10 cm wysokości. Rekordzistą w wysokości „kolumny” z ułożonych dwójek jedna na drugiej jest rok 2006 - w tym roku „kolumna” ze wszystkich wybitych 2-złotówek ułożonych jedna na drugiej miałby aż 50 km wysokości. Najniższa „kolumnę” o wysokości 2 km i 200 m udałoby się ułożyć z monet 2-złotowych bitych w 1996 r. Od niedawna wprowadziliśmy w katalogu funkcję zliczania monet dodanych do własnych zbiorów nie tylko pod kątem ilości, ale również „wysokości”, „długości” i wagi kolekcji uznając to za ciekawostkę dającą ogólne wyobrażenie wielkości zbiorów. Aby z tej funkcji korzystać wystarczy po zalogowaniu dodać posiadane monety do kolekcji, potem spojrzeć w statystyki. Szczegóły obsługi aplikacji „Moja kolekcja” dostępne są w samouczuku z prawej strony na dole.

Najmniejsza średnia ilość monet wybitych w jednym roku to 275 tys. egz. (4 monety w łącznym nakładzie 1 100 000 egz.) - 1996 r.. Największa średnia ilość to 1 346 250 egz. (16 monet w łącznym nakładzie 21 540 000 egz.) - 2008 r. Rekordzistą pod względem tonażu wyemitowanych 2-złotówek jest rok 2006 - 203,75 ton monet. Najmniej w jednym roku wyemitowano 8 ton 965 kg monet (1996).

I na koniec zestawienie tabelaryczne uwzględniające powyższe ciekawostki statystyczne:

Autorzy: Jacek W. Kamiński, Józef Smurawa

Źródła:
- http://www.mennica.com.pl/
- http://www.nbp.pl/