Cała historia z pieniądzem lokalnym odrodziła się w Polsce po kilkudziesięci latach nieobecności w 2006 roku - pierwsze lokalne pieniądze wprowadziła Jastarnia. Był to żeton zwany merką, którą można było płacić w okresie od 1 maja 2006 do 30 września 2006 za towary i usługi.
Żeton miał nominał "3 merki" i cały mechanizm wymiany polegał na tym, że miasto Jastarnia wymieniało merki po 3 złote, jednocześnie gwarantując, że przed upływem końca września można żeton bez problemów z powrotem wymienić na 3 złote.
Zapewne wielkim zdziwieniem dla władz miasta był fakt, że zwracana ilość merek była znikoma - prawie wszyscy , którym krążek "wpadł w ręce" zachowywali go na pamiątkę lub w celu inwestycyjnym, ponieważ cena żetonu na rynku wtórnym z dnia na dzień rosła. W chwili obecnej wartość kolekcjonerska żetonu jest znacznie większa niż 3 złote - na wolnym rynku (m.in. na platformie elektronicznej Allegro) cena waha się w przedziale 50-80 złotych (stan na styczeń 2008).
Na awersie znajduje się nominał "3 merk" na tle stylizowanego słońca, lecących mew i morskich fal, określenie emitenta: "Gmina Jastarnia" oraz data ostatniego dnia obiegu monety: "30.09.2006". Na rewersie kontur wybrzeża Bałtyku z Półwyspem Helskim i napisem "75 lat Juraty". Emitentem pieniądza lokalnego była Mennica Polska S.A., która wybiła 20 000 merek.
Co to jest pieniądz lokalny
Kolega Dawida Kuptza z którym stworzyliśmy ten artykuł zaciągnął informacji u źródła co to jest ten pieniądz lokalny. Długo trwał dialog Pawła Kohnke z Mennicą dlaczego oni nazywają to "żetonem pełniącym funkcję bonu towarowego" a nie monetą. mennica wyjaśniła mu to w ten sposób: "moneta jest prawnym środkiem płatniczym w całym kraju a te żetony nie". Wynika to z ustawy gdyż tylko NBP ma prawo emisji prawnych środków płatniczych a te żetony nie są emitowane przez NBP. Są formą środka płatniczego ale tylko w honorowanych punktach na terenie emitującego je samorządu terytorialnego. Dlatego pełnią funkcję bonu towarowego a nie prawnie obowiązującej monety.
Historia pieniądza lokalnego
Historia pieniądza lokalnego sięga starożytności kiedy to starożytny Rzym po dokonaniu podboju antycznej Grecji pozostawił miastom możliwość bicia własnej lokalnej monety z jedynym zastrzeżeniem, że na awersie musi znajdować się portret aktualnego cesarza. Rewers monet miasta mogły kształtować wg własnych upodobań.
Kolejnym znaczącym etapem w rozwoju pieniądza lokalnego była I wojna światowa kiedy to z brakowało pieniędzy w obiegu i lokalne społeczności posiłkowały się emisją własnych monet.
Pieniądz lokalny dziś
W chwili obecnej pieniądz lokalny ma zupełnie inny charakter - miasta i gminy emitują go dla celów promocyjnych i turystycznych.
Do dnia dzisiejszego na rynku pojawiło się wiele lokalnych żetonów. Poniżej prezentujemy to co wg. naszej wiedzy jest na rynku:
| Emisja w roku 2006 |
 |
Pierwszy polski pieniądz lokalny
Nazwa: 3 Merki - Juraty (1 edycja)
Rok emisji: 2006
Miejscowość: Jastarnia
Nakład: 20 000
Średnica: 22 mm
Metal: mosiądz
Waga: 4,3 g
Numer Fischer 2008: Z001
Cena Fischer 2008: 80 zł
|
| Emisja w roku 2007 |
 |
Nazwa: 3 Merki - Kuźnica (2 edycja)
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Jastarnia
Nakład: 20 000
Średnica: 22 mm
Metal: mosiądz
Waga: 4,3 g
Numer Fischer 2008: Z002
Cena Fischer 2008: 50 zł |
  |
Nazwa: 3 Merki - Kuźnica (3 edycja)
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Jastarnia
Nakład: 50 000
Średnica: 22 mm
Metal: mosiądz
Waga: 4,3 g
Numer Fischer 2008: Z003
Cena Fischer 2008: 20 zł |
  |
Nazwa: 4 Pizreny (750-LECIE LOKACJI MIASTA)
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Pyzdry
Nakład: 15 000
Średnica: 27 mm
Metal: mosiądz
Waga: 8,4 g
Numer Fischer 2008: Z005
Cena Fischer 2008: 35 zł
Dodatkowo wybito arebrne 4 pizreny w nakładzie 200 sztuk.
|
  |
Nazwa: 1 Dukat Rybnicki
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 20 000 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: Tombak
Waga: 12,3 g
Numer Fischer 2008: ZL001
Cena Fischer 2008: 35 zł |
 |
Nazwa: 2 Dukaty Rybnickie
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 20 000 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: Tombak
Waga: 12,3 g
Numer Fischer 2008: ZL002
Cena Fischer 2008: 35 zł |
 |
Nazwa: 5 Dukatów Rybnickich
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 20 000 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: Tombak
Waga: 12,3 g
Numer Fischer 2008: ZL003
Cena Fischer 2008: 35 zł |
 |
Nazwa: 10 Dukatów Rybnickich
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 20 000 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: Tombak
Waga: 12,3 g
Numer Fischer 2008: ZL004
Cena Fischer 2008: 35 zł |
  |
Nazwa: 1 Dukat Rybnicki
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 500 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: srebro
Waga: 24,6 g
Numer Fischer 2008: ZL001
Cena Fischer 2008: 200 zł |
 |
Nazwa: 2 Dukaty Rybnickie
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 500 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: srebro
Waga: 24,6 g
Numer Fischer 2008: ZL001
Cena Fischer 2008: 200 zł |
 |
Nazwa: 5 Dukatów Rybnickich
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 500 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: srebro
Waga: 24,6 g
Numer Fischer 2008: ZL001
Cena Fischer 2008: 200 zł |
 |
Nazwa: 1o Dukatów Rybnickich
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Rybnik
Nakład: 500 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: srebro
Waga: 24,6 g
Numer Fischer 2008: ZL001
Cena Fischer 2008: 200 zł |
  |
Nazwa: 3 Przetaki
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Biłgoraj
Nakład: 20 000 sztuk
Średnica: 22 mm
Metal: mosiądz
Waga: 4,3 g
Numer Fischer 2008: Z004
Cena Fischer 2008: 40 zł |
  |
Nazwa: 3 Przetaki
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Biłgoraj
Nakład: 200 sztuk
Średnica: 32 mm
Metal: srebro
Waga: 14 g
Numer Fischer 2008: Z004
Cena Fischer 2008: 400 zł |
|
| jeśli posiadasz zdjęcie wyślij je do nas |
Nazwa: 3 Przetaki
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Powiat Biłgorajski
Nakład: 100 sztuk
Średnica: 21 mm
Metal: złoto
Waga: 8 g
Numer Fischer 2008: Z004
Cena Fischer 2008: 3 000 zł |
  |
Nazwa: 4 Dukaty Nyskie - beatyfikacja Marii Merkert
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Nysa
Nakład: 20 000
Średnica: 27 mm
Metal: mosiądz
Waga: 8,4 g
Numer Fischer 2008: Z010
Cena Fischer 2008: 30 zł
|
 |
Nazwa: 4 Dukaty Nyskie - kościół św. Jakuba
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Nysa
Nakład: 20 000
Średnica: 27 mm
Metal: mosiądz
Waga: 8,4 g
Numer Fischer 2008: Z009
Cena Fischer 2008: 30 zł |
  |
Nazwa: 40 Dukaty Nyskie - beatyfikacja Marii Merkert
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Nysa
Nakład: 200 sztuk
Średnica: 32 mm
Metal: srebro Ag 900
Waga: 14 g
Numer Fischer 2008: Z012
Cena Fischer 2008: 400 zł
|
 |
Nazwa: 40 Dukaty Nyskie - kościół św. Jakuba
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Nysa
Nakład: 200 sztuk
Średnica: 32 mm
Metal: srebro Ag 900
Waga: 14 g
Numer Fischer 2008: Z011
Cena Fischer 2008: 400 zł |
  |
Nazwa: 4 Słupie
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Słupsk Dwumiasto Ustka
Nakład: 50 000
Średnica: 27 mm
Metal: mosiądz
Waga: 8,4 g
Numer Fischer 2008: Z006
Cena Fischer 2008: 25 zł |
jeśli posiadasz zdjęcie wyślij je do nas
|
Nazwa: 40 Słupii
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Słupsk Dwumiasto Ustka
Nakład: 500 sztuk
Średnica: 32 mm
Metal: srebro AG 500
Waga: 14 g
Numer Fischer 2008: Z007
Cena Fischer 2008: 400 zł |
  |
Nazwa: 400 Słupii
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Słupsk Dwumiasto Ustka
Nakład: 100 sztuk
Średnica: 21 mm
Metal: złoto
Waga: 8g
Numer Fischer 2008: Z008
Cena Fischer 2008: 3 000 zł
|
  |
Nazwa: 4 Krajcary
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Wrocław
Nakład: jeśli wiesz to napisz do nas
Średnica: jeśli wiesz to napisz do nas
Metal: jeśli wiesz to napisz do nas
Waga: jeśli wiesz to napisz do nas
Numer Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
Cena Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas |
  |
Nazwa: 4 Szeligi
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Poznań
Nakład: 5 000 sztuk
Średnica: 27 mm
Metal: mosiądz
Waga: jeśli wiesz to napisz do nas
Numer Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
Cena Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas |
  |
Nazwa: 5 Denarów Gdańskich z bursztynem
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Powiat Gdański
Nakład: 10 000 (rant ząbkowany) + 10 000 (gładki)
Średnica: 31 mm
Metal: tombak
Waga: jeśli wiesz to napisz do nas
Numer Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
Cena Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
(powstały również komplety srebrne o nakładzie 500 szt. oraz kilka kompletów złotych, ale liczba nie do oszacowania) |
 |
Nazwa: 10 Denarów Gdańskich z bursztynem
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Powiat Gdański
Nakład: 10 000 (rant ząbkowany) + 10 000 (gładki)
Średnica: 31 mm
Metal: tombak
Waga: jeśli wiesz to napisz do nas
Numer Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
Cena Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
(powstały również komplety srebrne o nakładzie 500 szt. oraz kilka kompletów złotych, ale liczba nie do oszacowania) |
 |
Nazwa: 15 Denarów Gdańskich z bursztynem
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Powiat Gdański
Nakład: 10 000 (rant ząbkowany) + 10 000 (gładki)
Średnica: 31 mm
Metal: tombak
Waga: jeśli wiesz to napisz do nas
Numer Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
Cena Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
(powstały również komplety srebrne o nakładzie 500 szt. oraz kilka kompletów złotych, ale liczba nie do oszacowania) |
 |
Nazwa: 20 Denarów Gdańskich z bursztynem
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Powiat Gdański
Nakład: 10 000 (rant ząbkowany) + 10 000 (gładki)
Średnica: 31 mm
Metal: tombak
Waga: jeśli wiesz to napisz do nas
Numer Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
Cena Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
(powstały również komplety srebrne o nakładzie 500 szt. oraz kilka kompletów złotych, ale liczba nie do oszacowania) |
  |
Nazwa: X Denarów Gdańskich próba
Rok emisji: 2007
Miejscowość: Powiat Gdański
Nakład: 360 sztuk
Średnica: 31 mm
Metal: tombak
Waga: jeśli wiesz to napisz do nas
Numer Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas
Cena Fischer 2008: jeśli wiesz to napisz do nas |
Jeśli jest jakaś moneta lokalna, której nie uwzględniliśmy w spisie lub któraś z informacji jest niepełna / nieprawidłowa, napisz do nas na adres [email protected]. Będziemy bardzo wdzięczni za wszelkie uwagi.
Szczególnie podziękowania za wykonanie i udostępnienie zdjęć oraz dostarczenie wiedzy dla Dawida Kuptz oraz dla:
- Paweł Kohnke
- Sylwester Pająk
- Jacek Depo (użytkownik naszej strony PrimusJack)
Dodatkowo dziękujemy za zgodę na umieszczenie zdjęć sprzedawcom Allegro: kolekcjoner, MarcinNysa1, radnecik, patrzalkin, magda_i_tomek, numizmy.
Autorzy: Dawid Kuptz, Bartosz Błądek
Noc Muzeów (niem. Lange Nacht der Museen, ang. Long Night of Museums) to impreza kulturalna, polegająca na udostępnianiu muzeów, galerii i instytucji kultury, w wybranym dniu, w godzinach nocnych. Organizatorzy na ta szczególną noc często przygotowują specjalne atrakcje np. zwiedzanie obiektów zazwyczaj niedostępnych, koncerty, poczęstunki, warsztaty, scenki rodzajowe itp. Zwiedzanie umożliwiane jest za symboliczną kwotę płaconą przy pierwszym wejściu lub za darmo.
Dla polskiej numizmatyki nastały dość ciężkie czasy, kiedy to nakłady srebrnych monet przekraczają 100.000 sztuk. Prawdziwych kolekcjonerów zostało niewielu. Na fali spekulacji zostaje usilnie wprowadzany na rynek nowy trend-monety 2zł GN w gradingu. Monety o notach MS65 - MS67, z ostatnich roczników nie są drogie. Dla przykładu za monetę z 2005 roku wartą około 4zł, w gradingu musimy zapłacić ok. 19zł a więc cena gradingu wynosi w tym przypadku 15 zł. A więc w tym przypadku można się jeszcze pokusić o zakup. 
Od pewnego czasu na aukcjach internetowych pojawiają się w sprzedaży foldery emisyjne. Nie byłoby w tym nic dziwnego gdyby nie fakt, że sprzedawane są same foldery – bez monet. Zestawy moneta + folder byłby i są popularne, ale żeby sprzedawać same foldery? Czy nastaje nowa moda wśród kolekcjonerów monet? Czy jest to domena tylko kolekcjonerów, czy też widzą w tym także zysk inwestorzy?