Emisja: 4 czerwca 2009 r. / Medal w formie monety

Demokracja – system rządów (reżim polityczny, ustrój polityczny) i forma sprawowania władzy, w których źródło władzy stanowi wola większości obywateli (sprawują oni rządy bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawicieli).
Obecnie powszechną formą ustroju demokratycznego jest demokracja parlamentarna. Gwarantem istnienia demokracji parlamentarnej jest konstytucja, najczęściej w formie pisanej.
Demokracja ma swój początek w starożytnej Grecji. Znaczący wkład w rozwój demokracji miał także Starożytny Rzym oraz kultura Zachodu (Europa, Ameryka Północna i Południowa).
Istnieje wiele wariantów demokracji. Podstawowe rozróżnienie dotyczy formy, w jakiej obywatele wykonują swoją wolę. W demokracji bezpośredniej obywatele bezpośrednio i aktywnie uczestniczą w podejmowaniu decyzji politycznych, natomiast w demokracji pośredniej (przedstawicielskiej) władza polityczna sprawowana jest pośrednio poprzez wybieranych przedstawicieli. Demokracja przedstawicielska wywodzi się w znacznym stopniu z idei i instytucji, które rozwijały się w Europie w średniowieczu, oświeceniu oraz podczas rewolucji amerykańskiej i francuskiej.

Rok 1989 przyniósł Polsce i Europie wiele zmian. Zapoczątkował odbudowę demokracji na tym kontynencie i zniósł podział Europy na dwie części tak zwaną „żelazną kurtyną”, jak określił to Wilson Churchill.
Największe zmiany w Europie w tym czasie przypadły między innymi na Polskę. Przed ’89 obowiązywała nas Konstytucja Rzeczpospolitej Ludowej, która nie zapewniała ochrony podstawowych praw i wolności człowieka oraz nie gwarantowała istnienia demokratycznego państwa prawa.
Prawo zaczęto zmieniać od tej przełomowej daty; wkrótce przestało obowiązywać przewodnictwo PZPR, przymusowa przyjaźń z ZSRR, w 1993 wycofały się też wojska Rosyjskie z naszego terytorium. W 1997 udało się wprowadzić nową konstytucję ustanawiającą rządy demokratyczne. To wszystko nie mogło by się wydarzyć bez faktów z końca lat osiemdziesiątych.
W Polsce w ’89 doszło do porozumienia między władzą komunistyczną a opozycją, jaką stanowił NSZZ „Solidarność” z Lechem Wałęsą na czele. Przywódcy obu ugrupowań zebrali się przy Okrągłym Stole, co zaowocowało decyzją pewnego podziału władzy. Odbyły się częściowo wolne wybory, w których „Solidarność” zebrała niemal wszystkie możliwe mandaty. Było to niebagatelne zwycięstwo nad komunistami, o którym przesądziły nastroje społeczeństwa, mające dość obowiązującego reżimu. Ten łagodny przewrót przede wszystkim zmienił sytuację w naszym kraju. Doprowadził do wolnych wyborów parlamentarnych w 1991 roku i zapoczątkował zmiany w elicie rządzącej. Do władzy dostał się później obóz postsolidarnościowy, pragnący reform państwa dla dobra ogółu. Zaczęto przestrzegać praw człowieka, wolnego rynku, oraz zacieśniono stosunki polityczne z państwami zachodnimi. Naszym priorytetem stał się rozwój współpracy międzynarodowej zarówno w sferze gospodarczej, jak i społecznej, politycznej.
Podobne zmiany dokonały się także w Czechosłowacji. Wydarzenia roku ’89 nazwane tam są Aksamitną Rewolucją, ze względu na ich bezkrwawy przebieg.