A gdyby tak w Bieszczady?
W Polsce termin Bieszczady używany jest zwykle jako synonim polskich Bieszczadów (które są jedynie częścią Bieszczadów Zachodnich). Słowacka część Bieszczadów Zachodnich nazywana jest przez Słowaków Górami Bukowskimi (Bukovské vrchy), a przez Węgrów – Keleti Beszkidek. W Polsce Bieszczady tworzy kilka równoleżnikowych pasm oddzielonych dolinami Sanu i jego dopływów. Do najwyższych zalicza się pasmo Chryszczatej (997 m n.p.m.), Wołosania (1071 m n.p.m.), Rawki (1302 m n.p.m.), Połoniny Wetlińskiej (1253 m n.p.m.), Połoniny Caryńskiej (1297 m n.p.m.), Tarnicy (1346 m n.p.m.) i Krzemienia (1335 m n.p.m.).
Bieszczady (słow. i czes. Bukovské vrchy, ukr. Верхови́нський Вододі́льний хребет, węg. Keleti Beszkidek, ros. Бещады, serb. Бјешчади) – zachodnia część Beskidów Wschodnich, między Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) a Przełęczą Wyszkowską (933 m n.p.m.). Najwyższy szczyt Bieszczadów to Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) zaś na terytorium Polski – Tarnica (1346 m n.p.m.). Część źródeł podaje jako najwyższy w Bieszczadach szczyt Stoj (1677 m n.p.m). Znajduje się on na Połoninie Borżawa w południowej części masywu, w granicach obwodu zakarpackiego.
1 – Tarnica
2 – Pikuj (Na zachodzie można dostrzec najwyższe szczyty Polskich Bieszczadów
– Tarnicę, Kińczyk Bukowski i Wielką Rawkę)
3 – Stoj (Pozostałości radzieckich instalacji wojskowych na szczycie)
Bieszczady dzielą się na: Bieszczady Zachodnie (na terenie Polski, Słowacji i Ukrainy) oraz Bieszczady Wschodnie (na terenie Ukrainy).
Bieszczady Zachodnie – rozciągają się od Przełęczy Użockiej (853 m n.p.m.) na wschodzie po Przełęcz Łupkowską (640 m n.p.m.) na zachodzie. Obszar ten w większości leży na terenie Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Charakterystyczny krajobraz Bieszczadów to równoległe, długie, ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód pasma górskie, których wysokość wzrasta z zachodu na wschód. Najwyższym szczytem Bieszczadów Zachodnich jest Tarnica (1346 m n.p.m.), najwybitniejszym – Wielka Rawka (523 m nad przeł. Beskid).
Bieszczady, Kopa Bukowska – widok w stronę Halicza, Rozsypańca i Tarnicy
– fotografia: http://www.jacekmusiol.net/
Roślinność Bieszczadów posiada charakterystyczną anomalię, którą jest niski przebieg górnej granicy lasów i brak regla górnego. Na granicy lasu rosną tylko karłowate buki i olchy, wyżej rozciągają się połoniny. W partiach szczytowych występują miejscami skałki piaskowcowe (Smerek, Połoniny Caryńska i Wetlińska, Krzemień).
Bieszczady, Góra Smerek z charakterystyczną roślinnością regionu – fotografia: WIKIPEDIA
Tereny Bieszczadów są ostoją wielu gatunków zwierząt. Spotkać tu można m.in. wilki, rysie i żbiki. Żyją w nich także żubry, jelenie, niedźwiedzie, a od 2007 roku również koniki polskie. Ze względu na unikalne walory przyrodnicze tego regionu utworzono w 1973 roku Bieszczadzki Park Narodowy.
Wilk, ryś i żbik – fotografie: WIKIPEDIA
W XIV wieku pojawiają się w Bieszczadach wołoscy pasterze. W XVII i XVIII wieku Bieszczady przeżywają stopniowy upadek gospodarczy. W górskim trudno dostępnym terenie znajdują schronienie ludzie wyjęci spod prawa tzw. „beskidnicy” tołhaje trudniący się napadami na dwory, kupców i wsie. Znajdują oni protekcję wśród szlachty węgierskiej m.in. Drugethów, Aspermontów, Nagytuczych, Peteylich, Rakoczych, Wesselenych i Rekelych mających swoje dobra w Użgorodzie, Munkaczu, Trenczynie i Chyrowie. W okresie do roku 1947 w konsekwencji powojennych repatriacji, wysiedleń oraz akcji „Wisła” Bieszczady opuściło ponad 50 tys. dawnych mieszkańców tych ziem, tj. Łemków, Bojków, Niemców i Rusinów karpackich. Migracje ludności zapoczątkowane po wojnie zakończyły się dopiero na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku. Obecnie obszar Bieszczadów jest bardzo słabo zaludniony a współcześni mieszkańcy są w większości potomkami osadników z Pogórza Strzyżowskigo, Sokalszczyzny, Pogórza Dynowskiego, Pogórza Bukowskiego oraz Beskidu Sądeckiego i Cieszyńskiego.
Bieszczady to region o dużych walorach krajobrazowych i turystycznych. Na przedgórzu Bieszczadów, w Solinie i Myczkowcach, znajdują się sztuczne zalewy. Dużą atrakcją turystyczną jest także kolejka wąskotorowa kursująca między Cisną i Wetliną.
Zalew soliński - widok z Polańczyka, Bieszczadzka Kolejka Leśna – fotografie: WIKIPEDIA
Bieszczady jako temat numizmatyczny nie miały zbyt wiele szczęścia. Trudno znaleźć monety czy banknoty z emisji NBP, które poświęcone są temu regionowi.
Można tu co najwyżej przedstawić emisję monety z serii „Zwierzęta świata” poświęconą żubrowi. Została ona wybita z okazji obchodzonego w 2013 roku Karpackiego Roku Żubra.
– 2 ZŁOTE / 20 ZŁOTYCH (2013) / ŻUBR – Seria: ZWIERZĘTA ŚWIATA
2 ZŁOTE / Emitent: Narodowy Bank Polski; Mennica Polska S.A. - Warszawa; emisja: 24.10.2013 r.;
materiał: GOLDEN NORDIC (CuAl5Zn5Sn1); średnica: 27 mm; masa: 8,15 g; nakład: do 1 000 000 szt.,
projekt: Ewa Tyc–Karpińska (awers), Dobrochna Surajewska (rewers)
20 ZŁOTYCH / Emitent: Narodowy Bank Polski; Mennica Polska S.A. - Warszawa; emisja: 24.10.2013 r.;
materiał: srebro (Ag.925); średnica: 38,61 mm; masa: 28,28 g; nakład: do 35 000 szt.,
projekt: Ewa Tyc–Karpińska (awers), Dobrochna Surajewska (rewers)
Karpacki Rok Żubra (2013) obchodzony był z inicjatywy działającej w Lutowiskach Kapituły Miłośników Bieszczadzkiej Przyrody. Zimą zorganizowano narciarski bieg „Tropem żubra”, wiosną odbyła się „Majówka z żubrami”, a latem „Dzień żubra w Lutowiskach”. Dodatkowo zorganizowano również konferencję naukową poświęconą żubrom oraz wystawę filatelistyczną „50 lat żubrów w Bieszczadach”.
Niejako można także uznać, że emisja monet z serii „Zwierzęta świata” z wizerunkiem konika polskiego (2014) w pewnej mierze związana jest z Bieszczadami, choć faktycznie powstała z okazji jubileuszu 40-lecia Roztoczańskiego Parku Narodowego. Emisję monet z serii „Zwierzęta świata” z wizerunkiem konika polskiego można zobaczyć TUTAJ.
Na tych monetach jednak kończą się emisje monet związanych z Bieszczadami. Sytuacja diametralnie zmienia się z chwilą kiedy nastąpiła ekspansja monet zastępczych w swej nowej, turystyczno-reklamowej odsłonie. W początkowym okresie boomu dukata lokalnego Bieszczady zyskują kilka takich emisji. W 2009 roku w Sanoku powstaje mała prywatna mennica – Mennica Skansenowska w Królewskim Wolnym Mieście Sanoku / MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki. Jest to firma, która zajmuje się przede wszystkim wybijaniem numizmatów okolicznościowych związanych z historią oraz promocją regionu. Dziś dorobek tej firmy jest już znaczny i raczej nie sposób przedstawić go w całości. Skoncentruję się więc na przedstawieniu wybranych numizmatów, związanych z miejscowościami i atrakcjami Bieszczad.
Drugą prywatną mennicą powstałą w tym regionie jest Mennica Podkarpacka w Sanoku. Została ona powołana w 2012 roku dla realizacji przedsięwzięcia, mającego głównie na celu przedstawić w sposób nowatorski świat sztuki i najważniejsze dzieje ludzkości, kładąc szczególny nacisk na jakość i poziom artystyczny wybijanych w złocie kolekcjonerskich numizmatów. Inspiracją przedsięwzięcia jest przede wszystkim znana szeroko w Polsce i poza jej granicami twórczość wybitnego sanockiego artysty - Zdzisława Beksińskiego.
– Beksiński - Złota Kolekcja / 1 DUKAT ZAMKOWY
Pełna kolekcja „Beksiński - Złota Kolekcja”, zawierająca po jednym numizmacie z każdej z 10 serii: „B”, „E”, „K”, „S”, „I”, „Ń”, „S'”, „K'”, „I'”, „ZB”.
Emitent i producent: Mennica Podkarpacka w Sanoku, emisja: 2012 r., projekt: Ireneusz Rabczak,
materiał: złoto (Au.999), średnica: 38 mm, waga: 31,1 g - 1 uncja, nakład: po 49 szt.
Beksiński Zdzisław (1929-2005), polski malarz, fotografik, rzeźbiarz, z wykształcenia architekt. Do 1977 roku mieszkał i tworzył w Sanoku. Potem w Warszawie. Początkowo zajmował się głównie fotografią artystyczną, od 1955 roku malarstwem, rzeźbą (reliefy w metalu), grafiką (heliografia), a od 1974 roku zajmuje się wyłącznie malarstwem, które utrzymane jest w atmosferze fantastyki i niepokoju. Przedstawiał wizje niepokoju artysty.
Jego obrazy, o gamie monochromatycznej, cechuje perfekcja warsztatu artystycznego (artysta z zasady nie tytułuje swoich dzieł) pod względem formy i treści. Sztuka Beksińskiego zwraca się ku przeszłości (np. od malarstwa XIX w., do surrealizmu). Wybitny ekspresjonista, autor abstrakcyjnych kompozycji fakturalnych oraz figuralnych. Podejmował motywy seksu, śmierci, kalekich tworów, rozkładu, upiorów itp., nadając im okrutną i perwersyjną interpretację. Doskonałe warsztatowo i technicznie obrazy Beksińskiego mają charakter sennego koszmaru i upiornej halucynacji. Znane obrazy: Golem (1969), Krajobraz cmentarny (1970), Oczekiwanie (1972).
Numizmatyczna wędrówkę po Bieszczadach rozpocznę od przedstawienia monet pamiątkowych i bonów kolekcjonerskich wyemitowanych dla Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Bieszczadzki Park Narodowy, utworzony w 1973, pierwotnie obejmował 5624 ha (grzbiet Połoniny Caryńskiej i grupę Tarnicy), powiększony w 1991 do 27 064 ha. Dyrekcja parku mieści się w Pszczelinach. Obejmuje obszar polskich Karpat Wschodnich najwyższe partie Bieszczadów Zachodnich: Tarnicę, Krzemień, Wielką i Małą Rawkę, Połoniny Caryńską i Połoninę Wetlińską.
Na obszarze parku występuje 760 gatunków roślin naczyniowych (28 wschodniokarpackich w tym 7 endemicznych), 200 gatunków mchów, 300 gatunków porostów, niedźwiedź brunatny, wilk, żbik, ryś, żubr, wydra, orzeł przedni, orlik, derkacz, jeleń, wąż Eskulapa.
Panorama Bieszczadów Wysokich z Rozsypańca – fotografia: WIKIPEDIA
Charakterystyczne dla chronionego obszaru są lasy mieszane z bukiem karpackim, jaworem, jodłą, świerkiem, połoniny i gołoborza najwyższych partii Bieszczadów. Na faunę objętą ochroną składają się rzadkie gatunki, jak np.: niedźwiedź brunatny, żbik, ryś, dzik, jeleń. Na terenie Parku mają swoje stanowiska endemiczne gatunki roślin, np. olcha kosa, trzcinnik leśny, łąki subalpejskie (połoniny) z zespołem trawoloślowym, murawy alpejskie, borówczyska a nad potokami olszynka karpacka.
– 10 NIEDŹWIADKÓW (Kolekcjonerki bon Bieszczadzkiego Parku Narodowego)
Seria: „Flora i Fauna Bieszczadzkiego Parku Narodowego”
Emitent: Bieszczadzki Park Narodowy, producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych,
nakład: 5000 szt., wymiary bonu: 138 x 69 mm, emisja: 19 lutego 2010 r.
– 12 RYSI / „TUZIN RYSI” (Kolekcjonerski Bon Bieszczadzkiego Parku Narodowego)
Seria: „Flora i Fauna Bieszczadzkiego Parku Narodowego”
Emitent: Bieszczadzki Park Narodowy, producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych,
nakład: 3000 szt., wymiary: 150 x 80 mm, emisja: 23 września 2010 r.
– 1 ZAKAPIOR (2011) / BIESZCZADY – POŁONINY
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 244 szt., emisja: 2011 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 zakapior / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 20 szt.;
- 1 zakapior / aluminium (Al), średnica: 32 mm, waga: 4,2 g, nakład: 133 szt.
Zakapiory to tacy ludzie, którzy żyją w Bieszczadach na odludziu, jakby pustelnicy, artystyczne dusze, lekko shipisiali, chcą być wolni i niezależni, żyją ze sztuki, lubią popić, niechętnie się fotografują z turystami, niedostępni, tajemniczy ludzie, żyjący blisko natury.
Połonina – nazwa zbiorowisk muraw alpejskich i subalpejskich wykształconych ponad górną granicą lasu w Karpatach Wschodnich, w Polsce najczęściej wiązana z Bieszczadami. Połonina jest wyrazem wschodniosłowiańskim (zachodniosłowiańska forma brzmiałaby płonina), i oznacza miejsce płone – puste, nieużyteczne, tj. nienadające się do uprawy roli. W językach południowosłowiańskich (m.in. słoweńskim i bułgarskim) słowo planina oznacza góry.
Połonina Caryńska - fotografia: WIKIPEDIA
Jest to piętro roślinności o charakterze naturalnym, którego zasięg poszerzony został znacznie przez działalność człowieka (szałaśnictwo i formy pasterstwa takie jak wycinanie zarośli, krzewów i drzew, wypalanie lasu, koszarowanie, wypas owiec i bydła, koszenie).
Dalsza wędrówka po Bieszczadach to tradycyjne, krótkie wizyty w poszczególnych miejscowościach tego regionu. Niestety tylko w tych, dla których ilustracją są wyemitowane numizmaty z nimi związane.
– CISNA
Cisna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna; siedziba gminy Cisna. Wieś położona jest w Bieszczadach w dolinie Solinki. Od października 1939 roku do sierpnia 1944 roku wieś była siedzibą urzędu gminy w powiecie sanockim. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego. Wieś w 2006 roku liczyła 460 mieszkańców.
Cisna z lotu ptaka – fotografia: WIKIPEDIA
Numizmaty związane z miejscowością:
– 1 ZAKAPIOR (2011) / CISNA, WILCZY JAR
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 420 szt., emisja: 2011 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 zakapior / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 20 szt.;
- 1 zakapior / stal nierdzewna, średnica: 32 mm, waga: 12,4 g, nakład: 30 szt.
– 1 ZAKAPIOR (2012) / CISNA, WILCZY JAR
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 400 szt., emisja: 2012 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 zakapior / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 100 szt.
– 1 ZAKAPIOR (2013) / CISNA, WILCZY JAR
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 200 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 zakapior / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 200 szt.
– JASŁO
Jasło – miasto powiatowe w południowo-wschodniej części Polski, w województwie podkarpackim, siedziba powiatu jasielskiego, położone w obrębie Dołów Jasielsko-Sanockich. Znajduje się ono na wysokości od 225 do 380 m n.p.m. na przecięciu rzek Wisłoki, Ropy oraz Jasiołki. Według danych z 1 stycznia 2012 roku miasto zamieszkiwało 36 918 mieszkańców. Patronem miasta jest św. Antoni z Padwy.
Rynek w Jaśle – fotografia: WIKIPEDIA
Jasło było znane już w XII w. pod nazwą Jasiel rozwinęło się dzięki korzystnej lokalizacji przy szlaku handlowym. Okres intensywnego rozwoju w XVI w. Stopniowy upadek znaczenia od połowie XVII w. W drugiej poł. XIX w. budowa zakładów przemysłu naftowego, przerabiających ropę z miejscowych złóż. Szybki rozwój w Polsce międzywojennej.
Pod koniec II wojny światowej silnie zniszczony przez wycofujących się Niemców. Rafineria ropy naftowej, zakłady chemiczne Gamrat. Ponadto przemysł przetwórstwa owocowo-warzywnego, huty szkła, produkcja płyt wiórowych. Połączenia kolejowe ze Stróżami, Rzeszowem, Zagórzem.
Zabytki miasta:
- kościół parafialny (XV w., wielokrotnie przebudowywany, ocalałe nieliczne gotyckie detale architektoniczne, dzwon „Urban” z 1613 roku),
- kaplica św. Stanisława (XIX w.), pozostałości fortyfikacji miejskich (XVI-XVII w.).
Numizmat związany z miastem:
Emitent: Koło Numizmatyczne PTN Jasło, producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU
- Andrzej Budzicki, materiał: mosiądz srebrzony oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g,
nakład: 225 szt., emisja: 2013 r., projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 golesz / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 225 szt.
Z zamkiem Golesz wiąże się kilka podań ludowych. Mówią one o skarbach ukrytych w podziemnych lochach, o duchu rycerza Bogorii błąkającym się wśród ruin i o karczmie, której gościł król Jan Kazimierz. Istnieje także legenda o rycerzu o imieniu Ścibor, który siłą sprowadził na zamek dziewczynę ze szlacheckiej rodziny, by zdradzać z nią swoją żonę; żona zmarła z rozpaczy, a dziewczyna popełniła samobójstwo. Według podania Ścibor został porwany do piekła przez ognistego ducha, po czym zamek spłonął. W okolicach Galicji (1847) Macieja Bogusza Stęczyńskiego znajduje się wzmianka, że według miejscowych podań na zamku Golesz rezydował za panowania Władysława Łokietka książę o imieniu Ścibor; informację tę opublikowano w 1841 roku w czasopiśmie Lwowianin w artykule pod tytułem „Zamczysko”. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich określa tekst zawarty w Lwowianinie jako nieoparty na źródłach historycznych.
– KROSNO
Krosno – miasto na prawach powiatu w województwie podkarpackim, siedziba władz powiatu krośnieńskiego.
Krosno Parva Cracovia „Mały Kraków” - panorama miasta – fotografia: WIKIPEDIA
Krosno to ośrodek o znaczeniu regionalnym i subregionalnym. Siedziba wielu instytucji o zasięgu ponadlokalnym: Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, Zespołu Karpackich Parków Krajobrazowych, Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii, Okręgowej Komisji Wyborczej, Sądu i Prokuratury Okręgowej, Okręgowego Urzędu Górniczego, Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego, Wojewódzkiego Szpitala Podkarpackiego, Urzędu Celnego, Instytutu Nafty i Gazu oraz Radiowo Telewizyjnego Centrum Nadawczego na Suchej Górze. Stolica województwa krośnieńskiego od 30 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998 roku. Według danych z 2011 roku miasto miało 47 471 mieszkańców.
Krosno znajduje się w Euroregionie Karpackim, w skład którego wchodzą przygraniczne tereny Polski, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Rumunii.
Pierwsza wzmianka o Krośnie pochodzi z 1282 roku. Prawa miejskie od 1348 roku, nadane przez Kazimierza Wielkiego. Rozwinęło się jako miasto królewskie położone przy szlakach handlowych (sprzedaż płodów rolnych i sukna na Węgry i Ruś). Od poł. XVII w. upadek miasta. Ponowny rozwój w XIX w. dzięki odkryciu ropy naftowej.
Krosno to ośrodek Krośnieńsko-Jasielskiego Zagłębia Naftowego, przemysłu szklarskiego, skórzano-obuwniczego, lniarskiego, maszynowego i spożywczego.
Zabytki miasta:
- zachowany średniowieczny układ urbanistyczny miasta,
- późnogotycki kościół Św. Trójcy (XV-XVI w.),
- kościół filialny św. Wojciecha z połowy XV w.,
- zespół klasztorów: Franciszkanów (XV-XVII w.), Kapucynów (XVIII w.),
- dawny pałac biskupi z 2 połowy XVI w., przebudowany w XIX w., mieści się tu Muzeum Okręgowe, m.in. kolekcja lamp naftowych i dział szkieł, rynek z domami z XVI-XVIII w., przebudowanymi w XIX i XX w.
Numizmaty związane z miastem:
– TALARY KROŚNIEŃSKIE (MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki)
A/ I emisja (2010) / Matka Boża Murkowa - Obrończyni Wiary
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 800 szt., emisja: 2010 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar krośnieński / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 200 szt.
Klasztor oo. franciszkanów z kościołem pw. Najświętszej Maryji Panny znajdują się w Krośnie przy ul. Franciszkańskiej, nieopodal rynku.
W podziemiach kościoła znajdują się groby rodzeństwa Anny i Stanisława Oświęcimów, z którymi wiąże się jedna z krośnieńskich legend. Poświęcona jest im także tzw. „kaplica miłości” (kaplica Oświęcimów) pw. Najświętszej Maryji Panny i św. Stanisława ze Szczepanowa zbudowana od 2 maja 1647 roku do 8 października 1648 roku według projektu mediolańczyka Wincentego Petroniego. W kaplicy znajduje się także sztukateria włoskiego mistrza Giovanniego Battisty Falconiego. Obraz w ołtarzu kaplicy przedstawia Wskrzeszenie Piotrowina przez św. Stanisława. Na ścianach obrazy Oświęcimów i ich rodziców: ojca Floriana Oświęcima i jego żon: Barbary z Szamotów Oświęcimowej, Reginy ze Śląskich oraz Jana Oświęcima - podstarościego, podczaszego bielskiego i sędziego sanockiego.
W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej Murkowej, koronowany w 2010 rokuprzez ks. kard. Stanisława Dziwisza oraz ks. abpa Józefa Michalika.
Kościół i Klasztor oo. Franciszkanów w Krośnie – fotografia: WIKIPEDIA
Matka Boża Murkowa - Obrończyni Wiary - obraz Matki Bożej znajdujący się w Kościele Franciszkanów w Krośnie
Nazwa obrazu pochodzi od wnęki w murze (na zewnątrz kościoła, na lewo od wejścia głównego), w której znajdował się on przez długi czas. Obraz Matki Boskiej, zwanej Krośnieńską Panią, znajduje się obecnie w ołtarzu głównym. Posiada on bogatą historię. Pochodzi z XVII lub z końca XVI w. Przedstawia Maryję Pannę Niepokalaną z Dzieciątkiem.
Według legendy przedstawionej w powieści Dar Boga Józefa Giergielewicza wzmożony kult tego obrazu rozpoczyna się od czasów potopu szwedzkiego, kiedy to w zaproszony przez Lubomirskiego król Jan Kazimierz, ukrywający się we Lwówku, dowiedział się o zaskakującym przełomowym pokonaniu wojsk szwedzkich pod Krosnem i o zwycięstwie mieszczan z Nowego Sącza. Gdy przybył do Krosna, w 3 stycznia 1656 roku, i wchodził do świątyni Franciszkanów, zobaczył przy wejściu obraz wiszący w murze, oraz usłyszał głos posłańca: Królu, zwycięstwo! Szwedzi odeszli od Jasnej Góry, wtedy władca Rzeczypospolitej, przed prześlicznym wizerunkiem Najświętszej Marii Panny, padł krzyżem i po raz pierwszy spontanicznie nazwał ją Królową Polski.
B/ II emisja (2011) / Ryszard Kaczorowski
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 300 szt., emisja: 2011 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar krośnieński / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 300 szt.
Kaczorowski Ryszard (ur. 1919, zm. 2010), ostatni prezydent rządu Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźstwie. Przed wojną działacz harcerski w Białymstoku. Po zajęciu miasta przez Armię Radziecką tworzył Szare Szeregi, pełnił funkcję komendanta okręgu białostockiego. Aresztowany w 1941 roku przez NKWD, skazany na karę śmierci, zamienioną na dziesięć lat łagrów. Wywieziony na Kołymę, odzyskał wolność po podpisaniu traktatu Sikorski-Majski. Wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR formowanej przez generała Andersa. Przeszedł szlak bojowy 2 Korpusu, walcząc m.in. pod Monte Cassino.
Po wojnie pozostał na emigracji w Anglii, gdzie ukończył Szkołę Handlu Zagranicznego. Działał na forum Rady Narodowej (parlament emigracyjny). W 1986 roku w rządzie na emigracji został ministrem do spraw krajowych, w 1989 roku objął stanowisko prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźstwie. W dniu zaprzysiężenia L. Wałęsy (22 XII 1990) przekazał elektowi insygnia prezydenckie z okresu II Rzeczpospolitej, pieczęć i oryginalny egzemplarz Konstytucji kwietniowej z 1935 roku.
Zginął w katastrofie lotniczej 10 kwietnia 2010 roku, udając się z urzędującym prezydentem, Lechem Kaczyńskim na obchody rocznicy Zbrodni Katyńskiej.
C/ III emisja (2012) / JAN PAWEŁ II - Honorowy Obywatel Miasta Krosna (XV rocznica wizyty w Krośnie 10.06.1997)
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 300 szt., emisja: 2012 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar krośnieński / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 300 szt.
– 50 ŻUBRÓW / Karpacki Rok Żubra
Emitent: Regionalna Dyrekcja Lasów państwowych w Krośnie, producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM,
WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki, materiał: mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm,
waga: 13,3 g, nakład: 150 szt., emisja: 2011 r., projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 50 żubrów / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 1000 szt.
– KOMAŃCZA
Komańcza (ukr. Команьча) – wieś w południowo-wschodniej Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza, w Dolinie rzeki Osławicy i potoku Barbarka (dawniej Kumaniecki Potok). Siedziba gminy Komańcza. w latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego. Wieś liczy 880 mieszkańców. Komańcza jest wsią letniskową i ośrodkiem turystycznym.
Komańcza, widok ogólny wsi – fotografia: WIKIPEDIA
Zabytki Komańczy:
- drewniana cerkiew prawosławna z 1802 roku o konstrukcji zrębowej, trójdzielna, orientowana,
- cerkiew grecko-katolicka w stylu ukraińskim, na planie greckiego krzyża,
- siedziba Muzeum Łemkowskiego,
- drewniany rzymskokatolicki kościółek św. Józefa klasztor sióstr nazaretanek - miejsce internowania Kardynała Stefana Wyszyńskiego w latach 1955-56.
Numizmaty związane z Komańczą:
– 4 KRZEMIENIE (1 LABOREC) / 40 KRZEMIENI (10 LABORCOV) – 2009
Pierwszy Transgraniczny Dukat Lokalny
Historia wzajemnych kontaktów miejscowej ludności z sąsiadami po drugiej stronie granicy sięga bardzo wielu pokoleń. Okres po II wojnie światowej przyhamował intensywność kontaktów, by znów je ożywić wraz z otwarciem kolejowego przejścia granicznego w Łupkowie oraz pieszego w Radoszycach w połowie lat 90-tych. Zwieńczeniem tych działań było podpisanie Umowy Partnerskiej z Miastem Medzilaborce w 2000 roku, która zapoczątkowała szeroko zakrojoną współpracę w dziedzinie kultury, turystyki, sportu, wzajemnych spotkań mieszkańców i tworzenia projektów korzystnych dla obu samorządów.
Pierwszy wspólny transgraniczny dukat lokalny nie tylko promuje walory turystyczno-kulturalne Komańczy i Medzilaborców z Andy Warholem na czele, ale w sposób symboliczny łączy oba narody tak jak od wieków łączył dawny szlak kupiecki przez Przełęcz Łupkowską zwaną Wrotami Węgierskimi. Łupków nabrał większego znaczenia w 1872 roku, z chwilą rozpoczęcia budowy Pierwszej Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej łączącej Lwów z Wiedniem przez Zagórz i Łupków. Po wielu kłopotach związanych z budową 31 maja 1874 roku otworzono tunel pod Przełęczą Łupkowską o długości 642 m, dzięki któremu została połączona sieć dróg żelaznych po obu stronach Karpat. Był to ważny obiekt strategiczny dlatego też w czasie I i II wojny światowej toczyły się wielokrotnie o przełęcz ciężkie walki zakończone wysadzeniem tunelu. Otwarcie tunelu po wojennych zniszczeniach nastąpiło 7.11.1946 roku, ale tak naprawdę był on wykorzystywany w niewielkim stopniu. Dopiero w 1994 roku otwarto przejście kolejowe Łupków – Medzilaborce, ale tylko dla ruchu towarowego. Przewozy pasażerskie wznowiono od 1999 roku - ostatnio dostępne tylko w sezonie letnim.
4 KRZEMIENIE / Emitent: Urząd Gminy w Komańczy (PL) / Urząd Miasta Medzilaborce (SK),
producent: Mennica Polska S.A., materiał: mosiądz, średnica: 27 mm, waga: 8,4 g, nakład: 20 000 szt.,
czas obowiązywania: 30.06.2009 - 02.08.2009, projekt: Robert Kotowicz
40 KRZEMIENI / Emitent: Urząd Gminy w Komańczy (PL) / Urząd Miasta Medzilaborce (SK), producent:
Mennica Polska S.A., materiał: srebro (Ag.500), średnica: 32 mm, waga: 14,14 g, nakład: 500 szt.,
czas obowiązywania: 30.06.2009 - 02.08.2009, projekt: Robert Kotowicz
- 12 KRZEMIENI / 3 HABURSKIE ZLATE (Kolekcjonerski Bon Miejski, TRANSGRANICZNY - KOMAŃCZA, HABURA)
Pierwszy transgraniczny bon (Polska - Słowacja), wydany z okazji zakończenia odbudowy XIX-sto wiecznej, drewnianej cerkwi p.w. Opieki Matki Bożej w Komańczy oraz rekonstrukcji cerkwi p.w. św. Mikołaja w Haburze.
Gmina Komańcza jest partnerem wiodącym projektu „Dwie cerkwie zbliżenie kultur pogranicza Polski i Słowacji” w ramach którego wydano również bon miejski - 12 KRZEMIENI. Strona polska bonu to wizerunek cerkwi z Komańczy, zaś strona słowacka, cerkwi w Haburze.
Emitent: Urząd Gminy w Komańczy, producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych,
nakład: 3333 szt., wymiary: 150 x 80 mm, emisja: 13 października 2010 r.
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Komańczy – nieistniejąca prawosławna cerkiew parafialna. Należała do dekanatu Sanok diecezji przemysko-nowosądeckiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Komańczy - stan przed pożarem i w trakcie odbudowy - fotografie: WIKIPEDIA
Wybudowana w 1802 roku jako parafialna cerkiew greckokatolicka, od 1963 roku pełniła funkcję cerkwi prawosławnej. W 1834 roku wzniesiono dzwonnicę bramną, a w 1836 roku odbudowano zakrystię. Cerkiew była wielokrotnie remontowana. Z dawnego wyposażenia do 2006 roku zachował się ikonostas z 1832 roku. Cechą szczególną było usytuowanie zakrystii na przedłużeniu sanktuarium, na osi wzdłużnej cerkwi. 13 września 2006 roku cerkiew wraz z wyposażeniem spłonęła, strażakom udało się uratować jedynie zabytkową dzwonnicę.
14 września 2006 roku (następnego dnia po pożarze) prawosławny arcybiskup przemyski i nowosądecki Adam (Dubec) zapowiedział jej odbudowę w kształcie sprzed pożaru i 14 października 2008 roku celebrował w nowej cerkwi liturgię (cerkiew w stanie surowym bez okien i podłogi, bez ikonostasu i polichromii).
W dniach 13-14 października 2010 roku dokonano uroczystej konsekracji odbudowanej w kształcie sprzed pożaru świątyni. Cerkiew poświęcał Metropolita Warszawy i Całej Polski Sawa – zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz inni hierarchowie PAKP.
– SANOK
Sanok (pełna nazwa Królewskie Wolne Miasto Sanok) – miasto powiatowe w województwie podkarpackim. Położone w dolinie Sanu, w Kotlinie Sanockiej, w Euroregionie Karpackim. Wchodzi w skład powiatu sanockiego, jest także siedzibą gminy wiejskiej Sanok, jednak do niej nie należy. Miasto jest jednym z najdalej wysuniętych na południowy wschód ośrodków miejskich Polski, z rozwiniętym przemysłem chemicznym. Powiat sanocki wraz z krośnieńskim jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie, rafineria oraz kopalnie ropy naftowej istniały tu przed rokiem 1884. Odbywają się tu imprezy kulturalne, sportowe i rozrywkowe o charakterze krajowym i europejskim. Patronem miasta jest Archanioł Michał, a od roku 2006 również św. Zygmunt Gorazdowski. Według danych z 2013 roku miasto miało 40 633 mieszkańców.
Sanok, panorama miasta – fotografia: WIKIPEDIA
Pierwotnie Sanok był grodem przy szlaku wiodącym przez Przełęcz Łupkowską na Węgry, wzmiankowany w 1150 roku. Prawa miejskie od 1339 roku. Położony na terenach spornych pomiędzy Rusią iPolską, w wyniku działań wojennych prowadzonych przez Kazimierza III Wielkiego w latach 1340-1344 ostatecznie przyłączony do Polski. Kazimierz III Wielki nadał miastu prawo magdeburskie (1366) i liczne przywileje, zbudował nowy zamek obronny i nowe obwarowania. Siedziba kasztelana oraz starosty grodzkiego i stolica bogatej ziemi sanockiej.
Okres szczytowego znaczenia gospodarczego i kulturalnego za panowania Jagiellonów. Po śmierci Zygmunta I Starego na zamku sanockim mieszkała królowa Bona. Od 1772 roku w zaborze austriackim. Od 1786 roku stolica powiatu i siedziba dużego garnizonu wojskowego. W XIX w. ożywienie gospodarcze dzięki budowie linii kolejowej do Jasła, odkryciu złóż ropy naftowej i wybudowaniu w latach 1895-1896 fabryki wagonów kolejowych. Miejsce urodzenia Grzegorza z Sanoka. Od 1999 roku miasto powiatowe.
Sanok posiadał dobrze rozwinięty przemysł środków transportu (produkcja autobusów Autosan, mikrobusów i przyczep – obecnie zakończono produkcję autobusów), ponadto w mieście rozwinięty przemysł- gumowy, spożywczy, ceramiczny.
Zabytki Sanoka:
- zamek (XIV w., 1523-1548),
- ratusz zkońca XVIII w.,
- kościół i klasztor Franciszkanów (XVII, XVIII, XIX w.),
- cerkiew Św. Trójcy (1784),
- kościoły: Znalezienia Krzyża Św. (XVII, XVIII w.), Przemienienia Pańskiego (1874-1887),
- Muzeum Historyczne m.in. z największą w Polsce kolekcją ikon z XIV-XIX w.,
- największy w Polsce park etnograficzny - Muzeum Budownictwa Ludowego.
Numizmaty związane z miastem:
– 10 ORTÓW 2009 (Tadeusz Ortyl - prezes Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Sanoku)
Emitent: MPD RYBNIK i PTN Sanok, producent: MPD RYBNIK, nakład: 300 szt. z rantem gładkim,
materiał: alpaka, średnica: 30 mm
Tadeusz Ortyl mieszka w Sanoku, z zawodu jest muzykiem. Jest członkiem Polskiego i Słowackiego Towarzystwa Numizmatycznego. III-cią kadencję jest Członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Warszawie.
Tadeusz Ortyl
– TALARY SANOCKIE (MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki)
A/ I emisja (2010) – Rynek w Sanoku
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 990 szt. (w tym: stempel zwykły,
rant gładki - 370 szt., stempel zwykły odwrócony, rant ząbkowany - 300 szt. i stempel zwykły,
rant ząbkowany - 320 szt.) + 700 szt. (stempel zwykły, rant gładki), emisja: 2010 r., projekt: Andrzej Budzicki
Wydano również:
- 1 TALAR FESTIWALOWY SANOK (1) / rant: gładki i ząbkowany, stempel: zwykły, NAKŁAD: po 680 szt., materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, pozłacane i posrebrzane - 100 szt.;
- 1 TALAR FESTIWALOWY SANOK / rant: gładki i ząbkowany, stempel: odwrócony, NAKŁAD: po 60 szt., materiał: mosiądz, średnica: 32 mm;
- 20 LAT SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W SANOKU (Pamiątkowy medal w formie monety - różne wersje) / emisja - maj 2010 r., nakład 440 szt. (w tym 40 szt. jako próba technologiczna);
- 1 TALAR SANOCKI - SMOLEŃSK 10.04.2010 (96 POLAKOM W SŁUŻBIE NAJJAŚNIEJSZEJ RZECZYPOSPOLITEJ) / nakład: 250 SZT. + 96 szt. / wersja medalowa, materiał: mosiądz (210 szt. mosiądz oksydowany), średnica: 32 mm, EMISJA: lipiec 2010 r. / 1 TALAR SANOCKI (2) - srebro Ag999, średnica 32 mm, waga: 15,7 g, nakład; 6 szt.;
- 1 TALAR SANOCKI (św. ks. Zygmunt Gorazdowski - patron Sanoka) (3) / nakład: 200 szt. + 100 szt. (mosiądz + mosiądz oksydowany) / wersja medalowa, mosiądz + mosiądz oksydowany (300 szt. + 100 szt.), średnica 32 mm, EMISJA: wrzesień 2010 r.
Św. ks. Zygmunt Gorazdowski (patron Sanoka) urodził się w listopadzie 1845 roku w Sanoku, w rodzinie szlacheckiej. Od 1864 roku studiował prawo we Lwowie, ale po dwóch latach zrezygnował i wstąpił do seminarium. Święcenia otrzymał dopiero w 1871 roku ze względu na zły stan zdrowia.
Został wikarym w położonym 10 km od Sokala Tartakowi, pomagał biednym, chodził po domach parafian, pielęgnował chorych. Dla wiejskich dzieci i ludu napisał „Katechizm”. W 1878 roku przyjechał do Lwowa, by objąć funkcję wikarego. Tu założył zrzeszające księży Towarzystwo „Boni Pastores”, został też redaktorem naczelnym czasopisma „Bonus Pastor”.
Przez 30 lat był sekretarzem Instytutu Ubogich, wraz z księżną Jadwigą Sapieżyną założył „Dom pracy dobrowolnej dla żebraków”. W kolejnych latach powstała we Lwowie Kuchnia Ludowa, Zakład dla nieuleczalnie chorych, Internat św. Jozafata, Zakład Dzieciątka Jezus, opiekujący się nieślubnymi i niechcianymi dziećmi, a także ich matkami. Założył też Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Józefa w 1884. Zmarł 1 stycznia 1920 roku. Beatyfikował go Jan Paweł II we Lwowie w 2001 roku, 23 października 2005 roku został ogłoszony Świętym.
Rynek w Sanoku / widok na pierzeje wschodnią i południową, w tym stary ratusz i klasztor franciszkański
oraz zachodnia część rynku – fotografie: WIKIPEDIA
B/ II emisja (2011) – Galicyjski rynek
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: aluminium (Al), średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 133 szt., emisja: 2011 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar sanocki / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 750szt. (w tym: 700 szt. bez znaku mincerza i 50 szt. ze znakiem mincerza);
- 1 talar sanocki / stal nierdzewna, średnica: 32 mm, waga: 12,4 g, nakład: 30 szt.;
- 1 talar sanocki - logo skansenu / mosiądz, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 150 szt.;
- 1 talar sanocki - logo skansenu / mosiądz oksydowany, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 100 szt. + 22 szt. - grawerowane;
- 1 talar festiwalowy SANOK 2011/ mosiądz, rant: gładki, stempel: zwykły, NAKŁAD: 388 szt. | mosiądz pozłacany, rant: gładki, stempel: zwykły, NAKŁAD: 100 szt. | mosiądz posrebrzany, rant: gładki, stempel: zwykły, NAKŁAD: 100 szt.
Galicyjski Rynek – sektor miejski w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, oficjalnie otwarty 16 września 2011 roku przez ministra Bogdana Zdrojewskiego.
Układ urbanistyczny miasteczka galicyjskiego w sektorze miejskim Muzeum Budownictwa Ludowego
w Sanoku - fotografia: WIKIPEDIA
W obrębie rynku pokazane są przykłady urbanizacji miasteczek występujących na terenie 13 podkarpackich miejscowości zgrupowanych przy ul. Aleksandra Rybickiego 3 w Sanoku; m.in. repliki domów z Dębowca, Jaślisk, Sanoka, Jaćmierza, Niebylca, Jedlicza, Birczy, Rybotycz, Sokołowa, Brzozowa i Starej Wsi oraz tradycyjne obiekty z Ustrzyk Dolnych, w tym dom żydowski i remiza z Golcowej. Każdy obiekt sanockiego skansenu stanowiący zabudowę rynku wedle swojej funkcji został wyposażony w stosowne meble, sprzęty i urządzenia dające zwiedzającym pełny obraz życia, pracy, i wypoczynku mieszkańców galicyjskiego miasteczka.
C/ III emisja (2012) – ICE RACING WORD CHAMPIONSCHIP - 28-29.01.2012 r.
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 100 szt., emisja: 2012 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar sanocki / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 250 szt.;
- 1 talar sanocki / stal szlachetna, średnica: 32 mm, waga: 11,9 g, nakład: 350 szt.
D/ IV emisja (2012) – 180 LAT AUTOSAN S.A
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: stal szlachetna, średnica: 32 mm, waga: 11,9 g, nakład: 600 szt. (w zestawie z żetonami 1 BUS),
emisja: 2012 r., projekt: Andrzej Budzicki
1 BUS (Zestaw AUTOSAN 1832-2012)
Wyemitowano również:
- 1 talar sanocki / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 350 szt.;
- 1 talar sanocki / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 200 szt.
Autosan – marka polskich autobusów, produkowanych niegdyś w „Sanockiej Fabryce Autobusów - Autosan”, a od 1991 roku w przedsiębiorstwie „Autosan S.A.” w Sanoku.
Autosan S.A. - fotografia: WIKIPEDIA
E/ V emisja (2013) – Kościół św. Michała w Sanoku
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 250 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar sanocki / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 650 szt.
Kościół św. Michała w Sanoku wyobrażony na awersie nowego 1 talara sanockiego jest wizualizacją bryły średniowiecznej świątyni wzniesionej najpewniej przez króla Kazimierza Wielkiego i uposażonej przez Władysława Jagiełłę, który w dniu 2 maja 1417 roku pojął tutaj za swą trzecią żonę Elżbietę Granowską z Pilcekich. Rekonstrukcja nieistniejącego dziś kościoła możliwa była dzięki odsłonięciu jego fundamentów w trakcie badań prowadzonych w 2012 roku przez zespół archeologów pod kierunkiem Piotra Kotowicza i Marcina Glinianowicza oraz w wyniku interpretacji architektonicznej autorstwa prof. Tomasza Węcławowicza z Krakowa. Sanocki kościół parafialny zbudowany był z lokalnego kamienia - piaskowca krośnieńskiego i był budowlą jednonawową zakończoną wielobocznym, zamkniętym prezbiterium. Od strony północnej do prezbiterium przylegała wówczas zakrystia wraz ze skarbcem.
F/ VI emisja (2014) – WOŚP 2014
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 38 mm, waga: 39,5 g, nakład: 80 szt., emisja: 2014 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar sanocki / mosiądz oksydowany, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 35 szt.
G/ VI emisja (2014) – Matka Boska pocieszenia
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 38 mm, waga: 39,5 g, nakład: 300 szt., emisja: 2014 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar sanocki / mosiądz oksydowany, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 150 szt.
Obraz Matki Bożej Pocieszenia – obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus w kościele Franciszkanów (Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku) w Sanoku.
Matka Boża Pocieszenia – fotografia: WIKIPEDIA
Obraz Matki Bożej Pocieszenia znajduje się na ołtarzu bocznym po lewej stronie (patrząc w stronę prezbiterium). Jest na nim ukazana Maryja adorująca śpiące Dzieciątko Jezus. Obie postacie są przyodziane w srebrną barokową sukienkę (została wykonana ok. 1700), zaś część górna powstała w wyniku uzupełnienia w 1888 roku. Obecnie na ołtarzu dookoła obrazu są umieszczone wota ofiarowane przez wiernych, w tym odznaczenia o. Andrzeja Deptucha, franciszkanina z klasztoru.
H/ VII emisja (2014) – Kanonizacja Jana Pawła II i Jana XXIII - 27.04.2014
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz oksydowany, średnica: 38 mm, waga: 39,5 g, nakład: 150 szt., emisja: 2014 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar sanocki / mosiądz, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 300 szt..
Jan Paweł II, Jan XXIII, Benedykt XVI i Franciszek - fotografie: WIKIPEDIA
– 1 TALAR - SANOK 2013 (MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki)
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU -Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 400 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar - SANOK / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 100 szt.
Projekt „Alpy Karpatom” – program na rzecz uwolnienia potencjału ekonomicznego górskich obszarów Podkarpacia poprzez transfer praktyk szwajcarskich” jest realizowany przez Fundację Karpacką-Polska. Najważniejszym działamiem jest utworzenie Partnerskiej Sieci Sprzedaży i Marketingu Produktu Lokalnego „Made in Karpaty”, która bazować ma na wpisujących się w koncepcję zrównoważonego rozwoju podmiotach gospodarczych.
Projekt wykorzystuje doświadczenia szwajcarskie i jest współfinansowane ze Swiss Contributions.
Beneficjent, niezależnie od tego, czy jest przedsiębiorcą, rękodzielnikiem, producentem, czy artystą, jeśli będzie wytwórcą produktu „karpackiego”, uzyska szansę zaistnienia na rynku całego kraju, a z czasem i na rynku globalnym. Co ważniejsze będzie mógł liczyć na uzyskanie silnego wsparcia promocyjnego dla swojej oferty, pomoc doradczą i marketingową, ale przede wszystkim będzie miał możliwość włączenia się w działania, które mogą być się krokiem milowym na drodze do osiągnięcia wspólnego celu – trwałej zmiany sytuacji społeczno-gospodarczej Karpat.
Sieć tworzona jest przez samodzielne i niezależne podmioty gospodarcze, w pierwszej kolejności przez podmioty, których oferta powiązana jest z dziedzictwem przyrodniczym, czy też kulturowym regionu.
Szczególnie pożądane są produkty i usługi odwołujące się do konkretnych elementów dziedzictwa (czy współczesności) regionu. Istotny jest efekt synergii – promowany produkt (usługa) będzie zarazem popularyzował konkretny element dziedzictwa, a ten ostatni dzięki zyskaniu na popularności będzie zarazem promował konkretne produkty i usługi.
B/ 1 TALAR – 125 lat Towarzystwa Gimnastycznego SOKÓŁ
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 350 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar - SANOK / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 100 szt.
Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” – pionierska organizacja wychowania fizycznego i sportu w Polsce. Najstarsze polskie towarzystwo gimnastyczne, którego członkowie przyczynili się m.in. do popularyzacji gimnastyki w społeczeństwie polskim, powstania wielu klubów sportowych oraz Związku Harcerstwa Polskiego. Sokół działał aktywnie w okresie zaborów, po odzyskaniu niepodległości i w całym okresie międzywojennym XX w. Zdelegalizowany przez komunistów w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Sanoku
Powstanie: 1889
Reaktywowanie: 2004
Adres: ul. Rynek 15, 38-500 Sanok
TG „Sokół” w Sanoku w 2014 roku obchodzi uroczystość 125-lecia istnienia gniazda sanockiego.
C/ 1 TALAR – ks. hm. Zdzisław Peszkowski
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 350 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar - SANOK / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 100 szt.
Zdzisław Aleksander Peszkowski, herbu Jastrzębiec (ur. 23 sierpnia 1918 roku w Sanoku, zm. 8 października 2007 roku w Warszawie) – prezbiter katolicki, doktor filozofii, kapelan Jana Pawła II, harcmistrz, kapelan „Rodzin Katyńskich” i pomordowanych na Wschodzie, Kapelan Naczelny ZHP pgK, patron honorowy Hufca ZHP Ziemi Sanockiej. Honorowy Obywatel wielu miast (w tym rodzinnego Sanoka). Doktor honoris causa Papieskiego Wydziału Teologicznego-Bobolanum w Warszawie oraz Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie. Odznaczony m.in. Medalem „Polonia Mater Nostra Est” i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
„Moje życie to jedno wielkie zdumienie nad wielkością i miłosierdziem Boga” - tak o samym sobie mówił ks. Peszkowski, żołnierz i jeniec obozów w Kozielsku, Pawliszczew Borze i Griazowcu, który cudem uniknął śmierci w Katyniu.
Ks. Z. Peszkowski swoją działalnością i przykładnym życiem stał się symbolem skutecznego obrońcy prawdy oraz zasad etyczno–moralnych i – równocześnie – wiernego sługi Boga i Polski.
– KWARTNIKI SKANSENOWSKIE - SANOK (MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki)
Kwartniki skansenowskie to monety pamiątkowe wybijane na terenie sanockiego skansenu Przez mincerza, pana Andrzeja Budzickiego. Wzory kwartników zmieniane są każdego roku. Poszczególne kwartniki prezentują wybrane elementy budownictwa ludowego odwzorowane z obiektów sanockiego skansenu.
Park Etnograficzny w Sanoku należy do najpiękniejszych muzeów na wolnym powietrzu w Europie (malownicze położenie na prawym brzegu Sanu u podnóża Gór Sanocko-Turczańskich dość wiernie odzwierciedla fizjografię Podkarpacia).
Pod względem ilości obiektów jest największym skansenem w Polsce.
Na obszarze 38 ha prezentowana jest kultura polsko-ukraińskiego pogranicza we wschodniej części polskich Karpat (Bieszczady, Beskid Niski) wraz z Podkarpaciem. Poszczególne grupy etnograficzne (Bojkowie, Łemkowie, Pogórzanie i Dolinianie) posiadają oddzielne sektory ekspozycyjne znakomicie dostosowane do fizjografii terenu.
Odtwarzając typowe układy zabudowy wsi i zagospodarowania zagród na terenie Muzeum zgromadzono ponad 100 obiektów budownictwa drewnianego z okresu od XVII do XX wieku, gdzie obok budynków mieszkalnych, mieszkalno-gospodarczych i gospodarczych, w Parku znajdują się również obiekty sakralne (XVII-wieczny kościół, dwie XVIII-wieczne cerkwie bojkowskie, jedna okazała cerkiew łemkowska z samego początku XIX w. i kilka malowniczych kapliczek), budynki użyteczności publicznej (szkoła wiejska, zajazd) oraz obiekty przemysłowe (młyn wodny, wiatraki, kuźnie). Zarówno świątynie jak i większość budynków mieszkalnych oraz gospodarczych, posiadają w pełni urządzone i udostępnione do zwiedzania wnętrza (m.in. warsztaty rzemieślnicze: tkackie, garncarza, kołodzieja, wytwórcy drewnianych łyżek, koszy wiklinowych itp.).
Charakterystyczne budynki sanockiego skansenu - fotografia: WIKIPEDIA
Na terenie Parku Etnograficznego urządzono wspaniałą stałą ekspozycję malarstwa ikonowego pt. Ikona karpacka, na której zaprezentowano ponad 220 ikon (od XV do XX w.), ukazujących pełny rozwój tego typu malarstwa w strefie polskich Karpat.
Dopełnieniem działalności wystawienniczej są wystawy czasowe organizowane ze zbiorów własnych (na ekspozycjach i w magazynach znajduje się bowiem blisko 30 000 muzealiów skupiających zabytki z zakresu kultury ludowej, kultury mieszkańców podkarpackich miast i miasteczek, w tym bogate kolekcje ikon, oleodruków, judaików, zegarów, naczyń miedzianych, ceramiki, kilimów oraz innych przedmiotów z zakresu sztuki i rzemiosła artystycznego).
Muzeum prowadzi znaczącą działalność wydawniczą - systematycznie ukazują się Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (rocznik o charakterze regionalnym poświęcony etnografii Podkarpacia) oraz czasopismo naukowe Acta Scansenologica (traktujące o problemach muzeów skansenowskich w Polsce i na świecie).
– TALARY SKANSONOWSKIE SANOK (MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki)
A/ I emisja (2012) – Galicyjski rynek
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: stal szlachetna, średnica: 32 mm, waga: 11,9 g, nakład: 222 szt., emisja: 2012 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar skansenowski / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 666 szt.;
- 1 talar skansenowski / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 333 szt.
B/ II emisja (2013) – Mandylion
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz + kolorowa emalia, średnica: 32 mm, waga: 11,9 g, nakład: 250 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar skansenowski / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 200 szt.;
- 1 talar skansenowski / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 150 szt.
„Mandylion” (z hebr. mandil - chusta, z gr. acheiropoietos - nie ręką ludzką uczyniony) - przedstawienie, któremu przypisywane jest zarówno cudowne działanie, jak i powstanie. Mandylion jest to wizerunek twarzy Chrystusa na chuście, lecz w odróżnieniu od łacińskiej Chusty św. Weroniki oblicze Zbawiciela nie posiada znamion cierpienia (otwarte oczy, brak korony cierniowej). Według legendy wizerunek powstał na prośbę ciężko chorego króla Edessy - Abgara panującego od 13 do 50 r. n.e. Wysłannik władcy miał wykonać portret Chrystusa, gdyż ten nie mógł osobiście przybyć do Abgara, ale mimo długich starań nie był w stanie uchwycić cudownej twarzy Pana. Widząc to, Chrystus umył i osuszył twarz płótnem, na którym utrwaliły się Jego rysy. Przywieziony podarunek spowodował natychmiastowe ozdrowienie króla, a chusta stała się niezwykle popularna (Mandylion z Krempnej, z Jabłonicy Ruskiej, z Wysowej i z Jankowiec, 1664 r., parter, II sala).
„Mandylion” z Krempnej (XV w.)
C/ III emisja (2013) – Matka Boska Eleuza Hłomcza
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz + kolorowa emalia, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 500 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar skansenowski / mosiądz oksydowany, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 20 szt.
Matka Boska Eleusa (z gr. éleos – miłosierdzie) - jest to wyobrażenie, w którym ukazana w półpostaci Maria trzyma Dzieciątko na lewym ramieniu, przytulając je obiema rękami. Twarz ma zwróconą i lekko pochyloną ku Dzięciątku, które przylega policzkiem do Matki. Zanika tu całkowicie surowy hieratyzm i powaga Bogurodzicy, a pojawia się zwykła ludzka czułość matki do dziecka. Twarz Marii pełna jest smutku i zadumy nad przyszłym losem Chrystusa. Ikony: Matka Boska Eleusa, Hłomcza, 1 poł. XVII w., parter, II sala; Bóbrka, XVII w., parter, IV sala.
Matka Boska Eleusa, 1 połowa XVII w., Hłomcza - fotografia: muzeum.sanok.pl/
D/ IV emisja (2013) – Przejażdżki bryczką
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 500 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar skansenowski / mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: rozprowadzane przez obsługę przejażdżek bryczką
– 1 TALAR ZAMKOWY (2012) / (MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki)
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz oksydowany, średnica: 38 mm, waga: 29,5 g, nakład: 280 zt., emisja: 2012 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Muzeum Historyczne w Sanoku – regionalne muzeum powstałe w roku 1934 jako Muzeum Ziemi Sanockiej. Gromadzi ponad 20 000 eksponatów.
Muzeum Historyczne w Sanoku - fotografia: WIKIPEDIA
Posiada wydzielone działy archeologiczny, ikonograficzny, historyczny, konserwatorski oraz galerię autorską Zdzisława Beksińskiego. Wiosną 2010 roku ruszyła odbudowa południowego skrzydła sanockiego zamku, w której znajdzie swoje docelowe miejsce stała galeria prac artysty.
Poza główną siedzibą usytuowaną w gmachu przy ul. Zamkowej, częściami muzeum są Zamek Królewski w Sanoku oraz Zajazd na terenie parku zamkowego.
W okresie międzywojennym od roku 1934 zamek pełnił funkcję Muzeum Ziemi Sanockiej, a badania z zakresu historii ziemi sanockiej prowadził Adam Fastnacht. We wrześniu 1939 roku zamek został splądrowany, później w okresie okupacji urządzono na zamku Muzeum Lemkowszczyzny. W sierpniu roku 1944 lokalne władze niemieckie wywiozły z sanockiego zamku ocalałe najstarsze pamiątki kultury polskiej, część z nich została odnaleziona po wojnie w okolicach Legnicy a następnie przekazana do AGAD i archiwum rzeszowskiego. Do roku 1946 w zamku mieścił się szpital wojskowy a następnie rusznikarnia.
Do najcenniejszych zbiorów muzeum należy ponad 200 ocalałych ikon karpackich pochodzących z terenów historycznej ziemi sanockiej datowanych na okres od XVI do XX wieku, kolekcja ceramiki pokuckiej oraz kilkaset obrazów w tym dzieła m.in. takich autorów jak ; Jana Wacława Zawadowskiego, Wacława Żaboklickiego, Ludwika Lille, Józefa Pankiewicza, Hanny Rudzkiej-Cybisowej i Jana Cybisa, Olgi Boznańskiej i Tadeusza Makowskiego, Jana Ekierta, Józefa Jaremy, Marii Sperling, Leona Getza i Marian Kruczek.
– 15 MAREK SANOCKICH (Jubileusz 40-lecia Oddziału Sanockiego PTN)
Emitent: Powiat Sanok, producent: PWPW, wymiary bonu: 140 x 65 mm, nakład: 1000 szt.,
emisja: 30 września 2012 r.
– SOLINA / POLAŃCZYK
Solina – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina. Do 30 grudnia 1999 roku Solina była siedzibą gminy Solina (siedziba przeniesiona do Polańczyka). Wlatach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego. Wieś w 2006 roku liczyła 190 mieszkańców.
Zalew Soliński – fotografia: WIKIPEDIA
W pobliżu wsi znajduje się Jezioro Solińskie powstałe w 1968 roku poprzez spiętrzenie wód rzek San i Solinka. Przed powstaniem zapory i elektrowni wieś znajdowała się w miejscu obecnego dna zbiornika.
Pierwszy raz Solina wzmiankowana jest w dokumencie z 1426 roku jako miejscowość leżąca w dobrach Kmitów. W II połowie XV w. miała miejsce powtórna lokacja wioski na prawie wołoskim. Przypadła ona synowi siostry wojewody, Katarzyny Kmicianki (zamężnej za Andrzejem Stadnickim, kasztelanem sanockim) – Mikołajowi Stadnickiemu, Katarzyna Kmicicianka wniosła w wianie mężowi Mikołajowi Stadnickiemu Solinę. Otrzymał on wtedy w spadku jeszcze Myczków.
Większą część mieszkańców stanowili Polacy. Po II wojnie światowej, zostali stąd wysiedleni wszyscy Ukraińcy. Obecnie wieś jest osiedlem pracowników elektrowni wodnej i domów wypoczynkowych.
Właścicielem majątku Solina był Franciszek Leszczyński, uczestnik powstania styczniowego z 1863 roku, porucznik wojsk austriackich, uczestnik bitwy pod Solferino, pochowany w 1904 roku w Uhercach.
Do 1939 roku we wsi znajdował się dwór, którego właścicielem był Antoni Borzemski (ur. 1854).
Solina jest ośrodkiem sportów wodnych i przystanią dla statków spacerowych.
Polańczyk – wieś wczasowo-uzdrowiskowa w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina. Od 30 grudnia 1999 roku Polańczyk jest siedzibą władz gminy Solina (wcześniej siedzibą była Solina). Położony na zachodnim brzegu Jeziora Solińskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego. Wieś w 2001 roku liczyła 890 mieszkańców.
Polańczyk – fotografia: WIKIPEDIA
Numizmaty związane z Soliną i Polańczykiem:
– 1 ZAKAPIOR (2011) / SOLINA * POLAŃCZYK
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 600 szt., emisja: 201 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 zakapior / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 20 szt.;
- 1 zakapior / stal nierdzewna, średnica: 32 mm, waga: 12,4 g, nakład: 244 szt.
– 1 ZAKAPIOR (2012) / SOLINA * POLAŃCZYK
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 250 szt., emisja: 2012 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 zakapior / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 100 szt.
– 1 ZAKAPIOR (2013) / SOLINA * POLAŃCZYK
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 200 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
– 1 ZAKAPIOR (2012) / POLAŃCZYK
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 500 szt., emisja: 2012 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 zakapior / mosiądz oksydowany, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 300 szt.
– 1 ZAKAPIOR (2013) / POLAŃCZYK
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 32 mm, waga: 13,3 g, nakład: 500 szt., emisja: 2013 r.,
projekt: Andrzej Budzicki
– STRACHOCINA
Strachocina – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
Kościół w Strachocinie - fotografia: WIKIPEDIA
W miejscowości znajduje się neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem św. Katarzyny, obok niego pomnik Świętego Andrzeja Boboli, nowo wybudowany klasztor im. św. Maksymiliana Kolbego i dom pielgrzyma. Kościół parafialny wg. projektu Wilhema Szomka z Sanoka. Kamień węgielny położył w roku 1899 ks. bp. Glazer. Kościół został poświęcony przez kanonika sanockiego ks. Stasickiego 25 listopada 1903 roku. Kościół zbudowany jest w stylu neogotyckim.
W Strachocinie w roku 1591 urodził się Andrzej Bobola, święty kościoła katolickiego, od roku 2002 patron Polski. Od końca lat 80. XX wieku kościół w Strachocinie jest ośrodkiem kultu Świętego Andrzeja.
Numizmat związany z miejscowością:
– 1 TALAR STRACHOCIŃSKI (2011)
Emitent i producent: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki,
materiał: mosiądz, średnica: 38 mm, waga: 28 g, nakład: 375 szt. (ze znakiem mennicy)
+ 40 szt. (bez znaku mennicy), emisja: 2011 r., projekt: Andrzej Budzicki
Wyemitowano również:
- 1 talar strachociński / mosiądz oksydowany, średnica: 38 mm, waga: 28 g, nakład: 50 szt.
– USTRZYKI DOLNE
Ustrzyki Dolne (ukr. Устрики Долішні, ros. Устрики Дольные) , miasto w województwie podkarpackim, nad Strwiążem, w Górach Sanocko-Turczańskich. Według danych z 31 grudnia 2010 roku miasto miało 9349 mieszkańców.
Ustrzyki Dolne, panorama miasta – fotografia: WIKIPEDIA
Ustrzyki Dolne to osada nadana pod koniec XV w. Janowi Janczowiczowi przez króla Jana I Olbrachta. Początkowo głównym zajęciem ludności był wyrąb lasów, rozwijało się bednarstwo. Prawdopodobnie od 1727 roku prawa miejskie. W latach 1772-1918 w zaborze austriackim. Po 1872 roku rozwój gospodarczy miasta w związku z budową linii kolejowych do Przemyśla i Sanoka oraz rozpoczęciem eksploatacji tutejszych złóż ropy naftowej. W 1900 roku oddano do użytku rafinerię ropy naftowej. W okresie międzywojennym w Ustrzykach Dolnych funkcjonowała szkoła szybowcowa dla lotnictwa cywilnego i wojskowego. W latach 1944-1951 w granicach ZSRR. W 1951 roku wymienione z ZSRR za tereny przygraniczne, wróciły do Polski.
Ustrzyki Dolne to ośrodek turystyczny i sportów zimowych. Leży na wysokości ok. 480 m n.p.m., na trasie małej i dużej pętli bieszczadzkiej.
Najważniejsze zabytki miasta:
- dawna cerkiew greckokatolicka (1847, 1927) z dzwonnicą (XIX w.),
- dawna synagoga (XIX w.), domy (XIX w.),
- neogotycki kościół rzymskokatolicki z lat 1909-1911 pw. Matki Boskiej Królowej Polski wraz z ikoną Matki Boskiej z Dzieciątkiem z II poł. XVII wieku.
Numizmaty związane z miastem:
3 BIESY / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A., materiał: mosiądz,
średnica: 22 mm, waga: 4,3 g, nakład: 30 000 szt., czas obowiązywania: 03.05.2008 - 31.07.2008,
projekt: A. i R. Nowakowscy
30 BIESÓW / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A., materiał:
srebro (Ag.500), średnica: 32 mm, waga: 14,14 g, nakład: 350 szt., czas obowiązywania: 03.05.2008
- 31.07.2008, projekt: A. i R. Nowakowscy
3 CZADY / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A., materiał: mosiądz,
średnica: 22 mm, waga: 4,3 g, nakład: 40 000 szt., czas obowiązywania: 09.08.2008 - 31.10.2008,
projekt: A. i R. Nowakowscy
30 CZADÓW / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A., materiał:
srebro (Ag.500), średnica: 32 mm, waga: 14,14 g, nakład: 600 szt., czas obowiązywania: 09.08.2008
- 31.10.2008, projekt: A. i R. Nowakowscy
– 4 BIESCZADY / 40 BIESCZADÓW (2009)
4 BIESCZADY / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A., materiał: mosiądz,
średnica: 27 mm, waga: 8,4 g, nakład: 20 000 szt., czas obowiązywania: 23.02.2008 - 31.05.2009,
projekt: A. i R. Nowakowscy
40 BIESCZADÓW / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A.,
materiał: srebro (Ag.500), średnica: 32 mm, waga: 14,14 g, nakład: 500 szt.,
czas obowiązywania: 23.02.2008 - 31.05.2009, projekt: A. i R. Nowakowscy
Według legendy, geneza pochodzenia słowa Bieszczady jest bardzo ciekawa. Otóż pewnego razu, w wyniku eksperymentów, w piekle powstały całkiem nowe rodzaje diabłów- biesy i czady. Nowi tak bardzo różnili się od swoich braci, że musiano jednak wyrzucić je z piekła i przydzielić zupełnie osobny rezerwat do zamieszkania. Najdzikszym i najmroczniejszym miejscem wydawały się dzisiejsze Bieszczady. Biesy i czady harcowały sobie po górach i dolinach, ale gdy okazało się, że żaden człowiek nie chce zasiedlić ich krainy zrozumiały, że gdzie zło tam musi być i dobro. Niestety nie znalazły ani jednego anioła w niebie, który nie obawiałby się zdemoralizowania przez zmutowane diabły, na które nie były uodpornione. Tak więc diabły rzuciły monetą, z czego wyszło, że biesy będą od złego, a czady od dobrego. Od tego momentu, w Bieszczady zaczęli ściągać ludzie, którzy do tej pory żyją sobie w zgodzie jedyni z czadami, drudzy z biesami.
– 7 BOJKÓW / 7 BOJKÓW Ag (2009)
7 BOJKÓW / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A., materiał: bimetal
(otok mosiądz, rdzeń miedzionikiel) , średnica: 27 mm, waga: 9,1 g, nakład: 15 000 szt.,
czas obowiązywania: 11.07.2008 - 30.09.2009, projekt: A. i R. Nowakowscy
7 BOJKÓW Ag / Emitent: Urząd Miasta Ustrzyki Dolne, producent: Mennica Polska S.A., materiał:
srebro (Ag.500) +oksyda, średnica: 32 mm, waga: 14,14 g, nakład: 500 szt., czas obowiązywania:
11.07.2008 - 30.09.2009, projekt: A. i R. Nowakowscy
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Równi - dawna greckokatolicka cerkiew w Równi. Od 1969 kościół rzymskokatolicki.
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Równi - fotografia: WIKIPEDIA
Cerkiew w Równi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku. Jako świątynia greckokatolicka funkcjonowała do 1951 roku, kiedy ukraińscy mieszkańcy wsi zostali z niej wysiedleni. W następnych latach porzucona świątynia była wykorzystywana jako magazyn. Mimo tego w latach 60. XX wieku duża część jej wyposażenia była jeszcze w dobrym stanie, toteż obiekt został wpisany na listę zabytków, a zachowane wnim: ikonostas z XVII w., cztery ikony powstałe w następnym stuleciu oraz siedem chorągwi procesyjnych trafiły do muzeum Łańcucie. W 1969 roku miejscowi wierni Kościoła rzymskokatolickiego, bez zgody administracji państwowej, rozpoczęli adaptację budynku cerkwi na kościół, umieszczając w jej wnętrzu zupełnie nowe obiekty liturgiczne. Oficjalnie obiekt przekazano Kościołowi łacińskiemu dopiero trzy lata później.
Cerkiew w Równi reprezentuje typ bojkowski. Jest trójdzielna, z wyróżniającą się wysokością i szerokością nawą. Wszystkie części obiektu nakryte są sferycznymi kopułami różnych rozmiarów. Całość otacza okap, okna w cerkwi są prostokątne, zaś kopuły wieńczą kute krzyże.
Autor: Józef Smurawa
Źródła:
- http://pl.wikipedia.org/
- http://portalwiedzy.onet.pl/
- http://www.nbp.pl/
- Mennica Polska S.A.
- Mennica Skansenowska w Królewskim Wolnym Mieście Sanoku
- http://mennicapodkarpacka.pl/
- Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych
