NBP: Grudniowe emisje monet kolekcjonerskich – prezentacja
Narodowy Bank Polski zaprezentował wszystkie grudniowe emisje monet kolekcjonerskich. Są to: srebrna (Ag.925) moneta z tampondrukiem o nominale 10 złotych z serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” z wizerunkiem kolejnego żołnierza wyklętego, którym jest Henryk Glapiński „Klinga”, dwie kolejne monety z serii „Skarby Stanisława Augusta” z wizerunkiem króla Zygmunta Augusta - 500 złotych w złocie (Au.999,9) i 50 złotych w srebrze (Ag.999) oraz srebrna (Ag.925) moneta nominale 20 złotych z serii „Historia Monety Polskiej” z talarem Władysława IV. Moneta z Henrykiem Glapińskim wejdzie do obiegu 5 grudnia, pozostałe 7 grudnia br.
10 ZŁOTYCH - Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni
– Henryk Glapiński „Klinga”
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: lustrzany
Bok: gładki
Średnica: 32 mm
Techniki dodatkowe: tampondruk
Masa: 14,14 g
Nakład: do 15 000 szt.
Projekt: awers - Dobrochna Surajewska, rewers - Urszula Walerzak
Data emisji: 05-12-2017
Cena emisyjna: 120,00
Henryk Glapiński urodził się 28 grudnia 1915 r. w Częstochowie. W 1937 r. zdał maturę w Gimnazjum im. Feliksa Fabianiego w Radomsku. Członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W latach 1937–1939 odbył służbę wojskową, początkowo w podchorążówce 27 pułku piechoty w Częstochowie, a od 1938 r. w Komorowie. Przed wybuchem II wojny światowej został przeniesiony do 77 pułku piechoty w Lidzie.
We wrześniu 1939 r. awansowany do stopnia podporucznika. Od października 1939 r. do maja 1940 r. przebywał we Lwowie, po czym wrócił do Radomska. Na przełomie 1941/42 r. wstąpił do Armii Krajowej, zostając dowódcą plutonu. W drugiej połowie 1942 r. Glapińskiego mianowano szefem „Ośrodka nr 1” AK miasta Radomska, a pod koniec czerwca 1944 r. zastępcą komendanta miejscowego AK.
Aresztowany przez gestapo w lipcu 1944 r. został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Groß-Rosen. W maju 1945 r. powrócił do Radomska. Nie uznał sowieckiej okupacji Polski za wyzwolenie. W lutym 1946 r. wstąpił do jednej z największych antykomunistycznych organizacji – Konspiracyjnego Wojska Polskiego (krypt. „Lasy”, „Bory”) - przyjmując pseudonim „Klinga”. Na początku marca 1946 r. został powołany na dowódcę Komendy Powiatowej KWP, krypt. „Motor” (powiat Radomsko), a w połowie marca 1946 r. komendant główny KWP Stanisław Sojczyński „Warszyc” mianował go swoim adiutantem. W kwietniu Glapiński został dowódcą oddziału partyzanckiego Służby Ochrony Społeczeństwa „Motor”, działającego na terenie powiatu radomszczańskiego i częstochowskiego. Odpowiadał za działania zbrojne o charakterze specjalnym. Przeprowadził m.in. ataki na posterunki MO w Silniczce i Kobielach Wielkich, zdobywając na okupancie kilkadziesiąt sztuk broni.
W nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 r. jego oddział brał udział w akcji na Radomsko. Co prawda nie udało się mu zdobyć siedziby komunistycznych PPR i UB, ale polscy żołnierze zrealizowali główny cel – opanowali miejscowy areszt i uwolnili 57 przetrzymywanych tam i torturowanych polskich patriotów. Wycofując się, oddział Glapińskiego zatrzymał samochód prosowieckiego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i zarekwirował 358 kompletów umundurowania i ekwipunku wojskowego. 20 kwietnia żołnierze Konspiracyjnego Wojska Polskiego stoczyli zwycięską bitwę z kilkakrotnie liczniejszą komunistyczną grupą pościgową.
W połowie maja 1946 r. z rozkazu Stanisława Sojczyńskiego odtworzył oddział partyzancki Służby Ochrony Społeczeństwa (w liczbie 30 osób), który otrzymał nowy kryptonim „Warszawa”. Od tej pory, ścigany przez komunistycznych siepaczy, Glapiński musiał wymykać się z coraz częstszych obław. 8 czerwca 1946 r. jego oddział stoczył bitwę koło wsi Kamieńsk. 16 czerwca „Warszyc” awansował go do stopnia kapitana.
Zatrzymany wskutek użycia podstępu. Podający się za łącznika gen. Władysława Andersa agent UB zaproponował Glapińskiemu pomoc w ewakuacji na zachód. 31 sierpnia 1946 r. został aresztowany w Warszawie przez komunistyczny kontrwywiad wojskowy i przekazany do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi. 17 grudnia 1946 r. wyrokiem nielegalnego, okupacyjnego trybunału – Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi – skazany na karę śmierci. Zamordowany, według oficjalnych danych, razem ze Stanisławem Sojczyńskim, 19 lutego 1947 r. W październiku 1992 r. wyrok został unieważniony. Szczątki Henryka Glapińskiego „Klingi” do dziś nie zostały odnalezione.
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Seria: Skarby Stanisława Augusta
Materiał: złoto (Au.999,9)
Stempel: zwykły
Średnica: 45 mm
Masa: 62,2 g
Nakład: do 600 szt.
Projekt: Anna Wątróbska-Wdowiarska (rewers), Robert Kotowicz (awers oraz napisy na rewersie)
Data emisji: 07-12-2017
Cena emisyjna: 12 500,00 zł
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Seria: Skarby Stanisława Augusta
Materiał: srebro (Ag.999)
Stempel: zwykły
Średnica: 45 mm
Masa: 62,2 g
Nakład: do 6000 szt.
Projekt: Anna Wątróbska-Wdowiarska (rewers), Robert Kotowicz (awers oraz napisy na rewersie)
Data emisji: 07-12-2017
Cena emisyjna: 660,00 zł
20 ZŁOTYCH – talar Władysława IV
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: lustrzany
Średnica: 38,61 mm
Masa: 28,28 g
Nakład: do 18 000 szt.
Projekt: Dominika Karpińska-Kopiec
Data emisji: 07-12-2017
Cena emisyjna: 170,00 zł
Mennictwo króla Władysława IV (1632–1648) wyróżnia się spośród wszystkich innych brakiem monety drobnej. Sejm jeszcze w 1627 r. zakazał bowiem jej emitowania. Przyczyną tego było wielkie pogorszenie monety krajowej, ale też napływ w celach spekulacyjnych znacznych ilości monety obcej, która miała złą jakość.
W rezultacie mennictwo Władysława kojarzone jest z efektowną monetą grubą w postaci złotych dukatów oraz srebrnych półtalarów i talarów. Wyszły one zarówno z mennicy koronnej w Bydgoszczy, jak i z mennic gdańskiej i toruńskiej. Nas szczególnie będzie interesować talar z mennicy bydgoskiej z 1642 r., który posłużył jako podstawa do stworzenia monety upamiętniającej mennictwo najstarszego syna Zygmunta III.
Awers tej nowej kompozycji określa okrągły stempel z godłem i nazwą Rzeczpospolita Polska, datą 2017 i nominałem 20 ZŁ. Tło metryczki stanowi natomiast rewers zabytkowego talara Władysława IV z 1642 r. z ukoronowaną, 9-polową tarczą z herbami Polski, Litwy, Szwecji, Gotlandii i Snopkiem Wazów w środku. Tarcza została obwiedziona łańcuchem orderu Złotego Runa, który na dole rozdzielił napis. Po bokach tarczy data 16 – 4Z oraz litery G – G będące inicjałami Gabriela Gerlöffa, dzierżawcy mennicy bydgoskiej. Wokół biegnie legenda: ·SAM[ogitiae]:LIV[oniae]: NEC:NO[n]:SV[ecorum] (Złote Runo) GOT[orum]:VAN[dalorum] :Q[ue]: HAE [reditarius]: REX·
Na tym tle umieszczono konną postać Władysława IV. Jest ona wzorowana na scenie hołdu składanego królowi przez ruskich bojarów po zdobyciu Smoleńska. Scena ta widnieje na boku królewskiego sarkofagu, który znajduje się w katedrze na Wawelu.
Strona odwrotna monety pamiątkowej, czyli strona główna talara Władysława IV, przedstawia piękne, ukoronowane popiersie króla w bogatej szacie, a w otoku legendę: VLA[dislaus]:IIII:D[ei]:G[ratia]: REX:POL[oniae]· (na małej tarczy herb Sas Jana Daniłowicza, podskarbiego wielkiego koronnego) M[agnus]·D[ux]:LIT[uaniae]: RVS[siae]:PR[ussiae]:MA[soviae]·, co razem tłumaczymy: Władysław IV z Bożej łaski król Polski, wielki książę Litwy, Rusi, Prus, Mazowsza, Żmudzi, Inflant, jak też Szwedów, Gotów, Wandalów dziedziczny król.
W tle wizerunku królewskiego popiersia umieszczono objaśnienie rodzaju monety: TALAR WŁADYSŁAWA IV.
Stanisław Suchodolski
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
