NBP: Prezentacja listopadowych emisji monet kolekcjonerskich
Narodowy Bank Polski zaprezentował dwa kolejne tematy monet kolekcjonerskich oraz wizerunek ósmej monety okolicznościowej z serii „Odkryj Polskę”. Wszystkie emisje nastąpią w listopadzie br. Są to: srebrna (Ag.925) moneta o nominale 10 złotych, poświęcona 100-leciu powstania Komitetu Narodowego Polskiego, srebrna (Ag.925) moneta z tampondrukiem o nominale 10 złotych z wizerunkiem kolejnego żołnierza wyklętego, którym jest Feliks Selmanowicz „Zagończyk” oraz moneta okolicznościowa o nominale 5 złotych z serii „Odkryj Polskę”, która prezentuje Centralny Okręg Przemysłowy.
10 ZŁOTYCH - 100-lecie powstania Komitetu Narodowego Polskiego
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: lustrzany
Średnica: 32 mm
Masa: 14,14 g
Nakład: do 15 000 szt.
Projekt: Tadeusz Tchórzewski
Data emisji: 15-11-2017
Cena emisyjna: 110,00 zł
Komitet Narodowy Polski w Paryżu (KNP) – założona 15 sierpnia 1917 w Lozannie przez Romana Dmowskiego polska organizacja polityczna działająca w latach 1917–1919. Jako siedzibę obrała Paryż. Celem Komitetu była odbudowa państwa polskiego przy pomocy państw Ententy. KNP był uznany przez rządy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch za namiastkę rządu polskiego na emigracji i przedstawicielstwo interesów Polski.
Jego przywódcami byli Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, Erazm Piltz, Stanisław Kozicki, Marian Seyda, Maurycy Zamoyski oraz Jan Emanuel Rozwadowski – sekretarz KNP. Było to porozumienie między politykami Narodowej Demokracji (ND) a Stronnictwem Polityki Realnej (SPR).
KNP prowadził politykę zagraniczną odradzającego się państwa polskiego i organizował Armię Polską we Francji. Był uznany przez rządy Francji (20 września), Wielkiej Brytanii (15 października), Włoch (30 października), USA (10 listopada 1917) za oficjalnego reprezentanta odradzającej się państwowo Polski. KNP posiadał swoje przedstawicielstwa w Belgii, Italii, Szwecji, Brazylii, Wlk. Brytanii, USA. KNP uznał powstały 16 stycznia 1919 rząd Ignacego Jana Paderewskiego i rozwiązał się.
W styczniu 1919 w oparciu o porozumienie polityczne Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego z Romanem Dmowskim do Komitetu zostali dokooptowani przedstawiciele Naczelnika Państwa (Kazimierz Dłuski, Leon Wasilewski, Michał Sokolnicki, Stanisław Patek, Antoni Sujkowski, Stanisław Thugutt, Medard Downarowicz, Herman Lieberman, Władysław Baranowski, Stanisław Hempel), zaś Komitet stał się oficjalnym reprezentantem rządu RP na paryską konferencję pokojową. Misja Komitetu wygasła po podpisaniu i ratyfikacji traktatu wersalskiego i traktatów pochodnych.
Bezpośrednią przyczyną jego powołania było zwycięstwo rewolucji lutowej w Rosji, która sprzeciwiała się tworzeniu jakichkolwiek polskich formacji zbrojnych u boku państw Ententy.
Zadaniami KNP były: kierowanie i reprezentowanie polityki polskiej wobec państw Ententy, kierownictwo sprawami politycznymi armii polskiej we Francji oraz moralna i materialna nad nią opieka, opieka konsularna nad Polakami przebywającymi w państwach Ententy
10 ZŁOTYCH - Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni
– Feliks Selmanowicz „Zagończyk”
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: lustrzany
Bok: gładki
Średnica: 32 mm
Techniki dodatkowe: tampondruk
Masa: 14,14 g
Nakład: do 15 000 szt.
Projekt: awers - Dobrochna Surajewska, rewers - Urszula Walerzak
Data emisji: 22-11-2017
Cena emisyjna: 120,00 zł
Feliks Selmanowicz ps. „Zagończyk”, nazwisko konspiracyjne: „Karol Szach” (ur. 6 czerwca 1904 w Wilnie, zm. 28 sierpnia 1946 w Gdańsku) – naczelnik II rejonu IV Okręgu Trockiego oraz dowódca drużyny Milicji Ludowej Pasa Neutralnego, sierżant Korpusu Ochrony Pogranicza, partyzant 3 Wileńskiej Brygady AK, zastępca dowódcy plutonu 5 Wileńskiej Brygady AK, dowódca 2 kompanii 4 Wileńskiej Brygady AK. 28 sierpnia 2016 awansowany pośmiertnie do stopnia podpułkownika.
Jego młodość przypadła na burzliwy okres I wojny światowej i walki o niepodległość. W 1918 roku wstąpił do Samoobrony Wileńskiej, polskiej ochotniczej formacji wojskowej. Mimo młodego wieku, miał wykazać się wówczas odwagą podczas walk.
Od 1919 roku służył w szeregach Wojska Polskiego jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Po demobilizacji w 1921 roku wstąpił do Milicji Ludowej Pasa Neutralnego – obszaru, który po zakończeniu walk między Litwinami i Polakami znajdował się pod kontrolą międzynarodową.
W połowie lat dwudziestych ożenił się z Apolonią Skorczyk, z którą prowadził gospodarstwo w Sokolnikach. Rok po ślubie przyszedł na świat syn Selmanowicza, również Feliks. Pół roku później małżonkowie rozstali się. Od tej chwili małżeństwo było w separacji. Prawdopodobnie w dwudziestoleciu międzywojennym współpracował z polskim i francuskim wywiadem wojskowym.
W chwili wybuchu II wojny światowej służył w Korpusie Ochrony Pogranicza. W pierwszych dniach września został internowany przez Litwinów i osadzony w obozie, z którego jednak szybko uciekł. Przedostał się do Wilna, gdzie wdał się w konspirację. Po wkroczeniu do Wilna Armii Czerwonej został aresztowany przez NKWD i skazany na karę śmierci. Życie uratował mu chaos towarzyszący wycofywaniu się Sowietów z Wilna. Selmanowiczowi udało się uciec z transportu.
W 1944 roku wstąpił w szeregi 5. Brygady Wileńskiej dowodzonej przez Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę". Po kilku tygodniach Selmanowicz przeszedł pod komendę Longina Wojciechowskiego "Ronina" i wraz z jego oddziałami walczył z wycofującymi się z Wilna Niemcami. 18 lipca 1944 jego oddział został rozbrojony przez Sowietów, a on sam trafił do obozu w Kałudze. Udało mu się stamtąd uciec w kwietniu 1945 roku. Powrócił do Wilna, skąd w październiku 1945 roku wraz z przesiedleńcami przedostał się do Polski. Zamieszkał w Suszu, gdzie zaczął pracę w elektrowni.
W Boże Narodzenie 1945 roku skontaktował się z nim "Łupaszka". Od stycznia 1946 roku "Zagończyk", jako dowódca jednego z oddziałów podległych mjr Szendzielarzowi, prowadził akcje propagandowe i dywersyjne na Pomorzu. Dzięki napadom na państwowe przedsiębiorstwa zdobył 235 tys. złotych na cele organizacji.
Zgubę na "Zagończyka" sprowadził donos Reginy Zylińskiej. Funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali Selmanowicza 8 lipca 1946. Wkrótce w więzieniu znaleźli się jego podkomendni. Żołnierz "Łupaszki" został przewieziony do Aresztu Śledczego w Gdańsku, gdzie czekało go brutalne śledztwo. 17 sierpnia 1946 Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku skazał "Zagończyka" na śmierć. W ostatniej drodze Feliksowi Selmanowiczowi towarzyszyła Danuta Siedzikówna "Inka". Oboje zostali zgładzeni przez pluton egzekucyjny 28 sierpnia 1946.
Biografia: Polskie Radio.pl
5 ZŁOTYCH - Centralny Okręg Przemysłowy
Ósma moneta okolicznościowa o nominale 5 złotych z serii „Odkryj Polskę” prezentuje Centralny Okręg Przemysłowy. Bimetalowa moneta, projekt: awers - Dobrochna Surajewska, rewers - Grzegorz Pfeifer, trafi do obiegu w dniu 15 listopada 2017 roku. Nakład do 1 200 000 szt.
Centralny Okręg Przemysłowy (COP), jedna z najważniejszych inwestycji przemysłowych dwudziestolecia międzywojennego zainicjowana w 1936 przez E. Kwiatkowskiego, ówczesnego wicepremiera.
Strategicznym celem powstania COP było utworzenie w obliczu wojny znaczącego przemysłu zbrojeniowego w centrum kraju, z dala od granic zachodnich. Nie mniej ważny był aspekt społeczny inwestycji, gdyż lokalizowano go w najuboższych regionach, o wysokim poziomie bezrobocia.
Plany inwestycyjne obejmowały swoim zasięgiem obszary dawnych województw: kieleckiego, tarnobrzeskiego, tarnowskiego, rzeszowskiego oraz częściowo radomskiego, krakowskiego i lubelskiego.
Zmodernizowano i rozbudowano istniejące już na terenie Staropolskiego Okręgu Przemysłowego zakłady przemysłu zbrojeniowego w Radomiu, Skarżysku-Kamiennej, Ostrowcu Świętokrzyskim, Starachowicach i Kielcach.
W ramach realizacji 5-letniego planu inwestycyjnego podjęto na terenach COP budowę zakładów związanych z przemysłem zbrojeniowym, m.in. hutę i elektrownię w Stalowej Woli, fabryki: kauczuku w Dębicy, samolotów w Mielcu, silników lotniczych, sprzętu artyleryjskiego w Rzeszowie, elektrownię wodną w Rożnowie.
Budowy większości zakładów nie ukończono do wybuchu wojny.
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
