Numizmatyczne „naj”

Największa, najmniejsza, najdroższa…, te i inne rekordy numizmatyczne chciałbym zaprezentować w niniejszym artykule. Przeróżne rekordy, nieraz przedziwne ustanawiają ludzie, swoje „naj” ma również przyroda, geografia i wiele innych dziedzin. Dążenie do osiągniecia lub po prostu bycie tym wyjątkowym daje ogromną satysfakcję z posiadania takiego ewenementu, czy dokonania czegoś, czego dotąd nie zrobił nikt. Zapraszam więc do przeglądu „naj” w numizmatyce.

     

Największa moneta świata

1000 mohurów – pochodzi z imperium Mogołów, wybita została w Agrze w 1613 roku, jej średnica to 203 mm, waga 11935.8 g, tj. prawie 12 kg. Arabski napis na jednej stronie mówi, że monety wybił Szahdżahan, „obrońca wiary, który jest zastępcą Boga. Z drugiej strony umieszczono islamskie wyznanie wiary (Shahada), datę, wokół napis głoszący osiągnięcia czterech pierwszych kalifów (władców) islamu: Abu Bakra, Umara, Osmana i Alego.

   

Największa i najdroższa współczesna moneta nieobiegowa na świecie

Jej średnica to 80 cm, a grubość 12 cm. Moneta o nominale 1 miliona dolarów australijskich waży 1 tonę, a wartość takiej ilości złota (w chwili produkcji monety) wynosiła 53,5 mln dolarów australijskich, tj. niemalże 180 mln złotych. Jej przygotowanie zajęło Australijczykom 18 miesięcy. Wygląd monety analogiczny jest do tradycyjnych, uncjowych monet bulionowych bitych w The Perth Mint. Na awersie widnieje portret królowej Elżbiety II, zaś na rewersie skaczący kangur - symbol Australii. Moneta ta nie była wystawiana na sprzedaż na żadnej aukcji.

   

Największa polska moneta

Po raz pierwszy w historii, z okazji kanonizacji Jana Pawła II, Mennica Polska S.A. wyemitowała kilogramową, srebrną monetę. Numizmat o nominale 500 złotych został wybity w ściśle ograniczonym nakładzie 966 sztuk. Liczba ta symbolizuje rok, w którym Państwo Polskie przyjęło chrzest. Średnica: 100 mm, waga: 1000 g.

    

Największa na świecie moneta z wizerunkiem Jana Pawła II

500 DOLLARS (NZD)/ Emitent: Niue Island, partner emisji: Skarbiec Mennicy Polskiej, producent: Mennica Polska S.A., materiał: srebro (Ag.999,9), waga: 4000 g, średnica: 150 mm, nakład: ściśle limitowany: 58 szt. – wiek w jakim Karol Wojtyła został papieżem (w Polsce dostępnych było tylko 15 egzemplarzy), data emisji: 27 kwietnia 2014 r.

   

Najmniejsza moneta świata

Hemitetartemoron (1/8 obola) z Aten, średnica 2 mm

   

Najmniejsza celtycka moneta z Polski

Celtycką monetę o średnicy 6,5 mm znaleziono podczas badań prowadzonych w okolicach Kalisza przez Instytut Archeologii i Etnologii PAN i miejscowych archeologów. Według Sławomira Miłka z kaliskiego Muzeum Okręgowego jest to najmniejsza moneta wybita w Polsce.

     

Najwyższa osiągnięta cena aukcyjna za monetę
(10 016 850 $ - Nowy Jork 2013)

Flowing Hair 1 $ (DOLLAR) 1794 – eksperci twierdzą , że jest to pierwszy srebrny dolar wybity przez amerykańska mennicę. Autorem wizerunku monety był grawer Robert Scott. Pierwsze egzemplarze tej monety trafiły głównie do członków Kongresu oraz wyższych urzędników.

     

Najwyższa osiągnięta cena aukcyjna za monetę polską
(1 380 000 $ - Nowy Jork 2008)

100 dukatów Zygmunta III Wazy – moneta wybita w mennicy bydgoskiej, zaprojektowana przez znakomitego artystę medaliera Samuela Ammona z Gdańska. Znane jest kilka egzemplarzy, z których jeden znajduje się w Muzeum Czapskich w Krakowie.

      

Najstarsza moneta świata

Według najnowszych danych najstarszą znalezioną do tej pory monetą świata jest pochodzący z ok. 600 roku p.n.e., lidyjski szekel (szekla). Powstał on za panowania króla Alyattesa II, który panował w Lidii w latach 619 p.n.e. – 560 p.n.e. Moneta została wykonana w stopie elektrum (stop złota i srebra). Waży trzecią część statera (tzw. trite). Stater w Lidii ważył 14,1 g (w innych rejonach jego waga różniła się, np. w Eubei było to o 3 gramy więcej). Stater w dosłownym tłumaczeniu oznacza „ten, który waży”. Nazwa ta stosowana była również dla określenia jednostki wagi oraz monety w starożytnej Grecji.
Podstawowym powodem uznania właśnie tego numizmatu za pierwszą monetę są jej szczególne cechy, które odróżniają ją do ówczesnych środków płatniczych. Są to: posiadanie znaku menniczego (lew) oraz ściśle określonej wartości. Nie uważa się np. za monety kawałków srebra czy brązu powszechnie stosowanych w starożytnym świecie do regulowania płatności, a które cech tych nie posiadały.

    

Najstarsza polska moneta

Wydawałoby się, że odpowiedź jest oczywista. Większość osób niezajmujących się numizmatyka, odpowie: denar Mieszka I. Pierwsze polskie monety - za takie uchodziły powyższe monety, odczytywane jako denary Mieszka I. Obecnie jednak, (głównie za sprawą poglądów S. Suchodolskiego) przypisuje się te denary, Mieszkowi II umiejscawiając je, jako emisję bitą za panowania jego ojca Bolesława Chrobrego.

Po „detronizacji” powyższej monety, jako pierwszej polskiej emisji, to zaszczytne miano przypada denarowi „BOLEZLAV DUX”, Bolesława Chrobrego.
Przez wielu badaczy uważany za najstarszy typ denara Bolesława Chrobrego, zwany denarem ze strzałą i otokowym napisem „BOLEZLAV DUX”. Na rewersie widoczny krzyż patriarchalny. Moneta znana w trzech egzemplarzach. Materiał: srebro, średnica: 20 mm.

      

Największy banknot świata

Największy wydrukowany banknot na świecie ma wymiary 35 cm długości i 21 centymetrów szerokości. Jest więc nawet większy od kartki papieru A4. Tak wielki banknot został wydrukowany na Filipinach z okazji proklamowania przez ten kraj niepodległości. Banknot ten ma nominał 100 000 pesos, czyli około 6000 tysięcy złotych.

    

Najmniejszy banknot świata

Wydany w 1917 roku przez Ministerstwo Finansów w Rumunii banknot o nominale 10 bani ustanowił rekord świata jako najmniejszy papierowy pieniądz. Jego rozmiary to 2,75 cm długości na 3,8 cm wysokości. Na awersie banknotu można zobaczyć popiersie Ferdynanda I, króla Rumunii od 1914 do 1927. Rewers natomiast przedstawia herb Rumunii, złotego orła z krzyżem w dziobie. Spośród wszystkich banknotów kiedykolwiek wdrukowanych w Rumunii, 10 bani ma nie tylko najmniejsze rozmiary ale też najniższy nominał w historii.

    

Najwyższy na świecie nominał banknotu

Pengő to dawna waluta na Węgrzech od 1926 roku do 1946 roku, a największy nominał wypuszczony do obiegu w 1946 roku wynosił 100 trylionów pengő i jest to największy w historii nominał banknotu na świecie. Jest to cyfra 1 i 20 zer, jednak nominał nie był wydrukowany na banknocie jako liczba. Banknot miał w 1946 roku równowartość około 0,20 $. Na banknotach wykorzystywane były jednostki milpengő równe 1 milion pengő oraz b.-pengő (bilpengő) równe 1 bilion pengő. Do wprowadzenia były przygotowane już banknoty o nominale 10 razy większym czyli 1 tryliard pengő. Było to spowodowane największą w historii hiperinflacją na świecie jaka miała miejsce na Węgrzech.

Największym nominałem banknotu, który był wydrukowany jako liczba z zerami to 100 bilionów dolarów Zimbabwe wyemitowany w 2009 roku w Zimbabwe w Afryce.

   

Najstarszy banknot na świecie

Chińczycy już w IX wieku zaczęli wytwarzać pierwsze na świecie papierowe pieniądze – banknoty (a właściwie kwity depozytowe, czyli noty). A pierwszymi ich zabezpieczeniami były podpisy i pieczecie emitentów – depozytariuszy. Z uwagi na rosnącą popularność kwitów jako środka płatniczego, emisję przejęli władcy państwa chińskiego a pismo ręczne zastąpiono drzeworytem. Aby uniknąć nagminnego podrabiania, od 1107 roku, drukowano banknoty używając co najmniej sześciu kolorowych atramentów a grafika składała się z coraz bardziej skomplikowanych wzorów.

Pierwsze banknoty niestety nie zachowały się do naszych czasów. Najstarszym znanym nam banknotem jest Kuan z 1380 roku.

Kuan dynastia Ming , najstarszy na świecie znany banknot (ok. 1380 r.)
– fot. http://nicpon.perkunas.webd.pl/

     

Najstarszy polski banknot

Początki polskich banknotów przypadają na czasy Powstania Kościuszkowskiego w 1794 roku. Pod wpływem ówczesnych doświadczeń amerykańskich i francuskich Tadeusz Kościuszko zdecydował się na takie właśnie finansowanie wysiłku zbrojnego. Banknoty kościuszkowskie nominowane były w złotych polskich.

   

Najwyższa osiągnięta cena aukcyjna za banknot
(2 500 000 $ - Schaumburg Illinois 2006)

US Red 1000 $ (DOLLARS) 1891 – banknot przedstawia George’a Gordona Meade’a, amerykańskiego generała, który zasłynął w bitwie pod Gettysburgiem. Banknot ten należy do tzw. banknotów skarbowych emitowanych przez rząd USA na podstawie (Sherman Silver Purchase Act – tzw. srebrna ustawa) z 1890 roku.

         

Na koniec mojego zestawienia „naj” zagadka numizmatyczno-matematyczna. Mamy sześć worków z monetami. W pięciu workach znajdują się prawdziwe monety ważące 8 gramów, natomiast w jednym worku są fałszywe monety ważące 9 gramów. Do dyspozycji mamy dokładną wagę elektroniczną, ważącą w zakresie 0-200 g. Jak za pomocą jednego ważenia, ze 100% pewnością wskazać worek z fałszywymi monetami?

    

Autor: Józef Smurawa

Źródła:
- http://www.monetownik.com.pl/
- http://www.starozytnosci.pl
- http://archeowiesci.pl/
- http://brytol.com/
- http://www.poszukiwanieskarbow.com/
- http://rekordyguinessa.pl/najmniejszy-banknot-swiata/
- http://szybkajazda.pl/
- http://www.automatykabankowa.pl/