Odkrycia archeologiczne w Tomaszowie Mazowieckim
Nie tak dawno zapowiadaliśmy wykład nt. odkryć archeologicznych w Tomaszowie Mazowieckim i regionie. Jako że okolica jest dość bogata w odkrycia, postanowiliśmy uczestniczyć w wykładzie, który prowadził dr Mariusz Ziółkowski.
Już pierwsze wydarzenie zapowiadało ciekawy wykład, otóż naprędce dokładano krzesełka dla licznie przybyłych gości. dr Ziółkowski rozpoczął swój wykład po krótkim wprowadzeniu przez Dyrektora Tomaszowskiego Muzeum, panią Dorotę Bill-Skorupę.
Podczas wykładu zatytułowanego „Najciekawsze odkrycia archeologiczne w regionie” omówione zostały ślady osadnictwa ludzkiego na terenie dzisiejszego Tomaszowa i okolicy od momentu pojawienia się człowieka do czasów nowożytnych. Rozważania ograniczone zostały terytorialnie granicami administracyjnymi dzisiejszej gminy Tomaszów Mazowiecki.
Poniżej krótkie streszczenie wykładu podesłane nam przez prowadzącego:
Historia odkryć archeologicznych na tym terenie sięga XIX wieku. Zainteresowanie starożytnością było dość duże w okresie międzywojennym. Wiązało się to z działalnością Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, jak i założonego w roku 1927 Muzeum. Bardzo dużo informacji dotyczących rozpoznania osadnictwa pradziejowego wniosła budowa Zalewu Sulejowskiego. Jest to sztuczny zbiornik i jego budowę poprzedziły różnorodne badania archeologiczne, które dostarczyły wielu cennych informacji o przeszłości regionu. W roku 1981 rozpoczęta została w dawnym województwie piotrkowskim akcja badawcza o nazwie Archeologiczne Zdjęcie Polski. Miała ona na celu zlokalizowanie w terenie możliwie wszystkich śladów obecności człowieka w dawnych epokach. Odbywało się to tzw. metodą badań powierzchniowych.
Pierwsze grupy ludzkie pojawiły się w okolicach dzisiejszego Tomaszowa około 40 tys. lat p.n.e. Znalezisk archeologicznych z tego okresu jest jednak bardzo mało. Są to jedynie pojedyncze ślady bytności człowieka w postaci drobnych narzędzi krzemiennych.
Bardzo mało jest śladów bytności człowieka w regionie Tomaszowa z młodszej epoki kamienia – neolitu, w którym to okresie nastąpiły tak ważne zmiany w życiu człowieka, jak upowszechnienie się rolnictwa i hodowli zwierząt.
Około roku 2000 p.n.e. dotarła na tereny ziem polskich znajomość produkcji brązu, co było dużym krokiem naprzód w ówczesnej technice. Osadnictwo w epoce brązu trwającej do około 700 r. p.n.e. rozwijało się w środkowym dorzeczu Pilicy znacznie intensywniej, niż w epoce kamienia. Najważniejszymi kulturami archeologicznymi z tego okresu były kultura trzciniecka, a później łużycka.
Najsłynniejszym stanowiskiem archeologicznym w regionie jest cmentarzysko ciałopalne ludności kultury przeworskiej odkryty w miejscowości Ciebłowice Duże. Podczas przeprowadzonych badań archeologicznych odkryto 149 grobów ciałopalnych (popielnicowe i jamowe) kultury przeworskiej z okresu wpływów rzymskich (I–III w. n.e.).
Przedstawiony podczas wykładu zarys osadnictwa nie jest oczywiście ustalony raz na zawsze. Możemy mieć nadzieję, że kolejne odkrycia i badania archeologiczne znacznie poszerzą wiedzę o regionie. Jeśli wzmoże się ruch inwestycyjny na terenie miasta i gminy to z pewnością możemy liczyć na wiele nowych, cennych odkryć.
Nie mogło oczywiście zabraknąć akcentów numizmatycznych. Okazuje się bowiem, że w magazynach tomaszowskiego muzeum spoczywają liczne eksponaty numizmatyczne. Na terenie Tomaszowa natrafiono podczas kopania studni m.in. na dwie monety pochodzenia rzymskiego.
Na zakończenie wykładu prowadzący zebrał liczne oklaski i szczere podziękowania od przybyłych gości. Cieszymy się, że istnieje spora grupa ludzi w różnym wieku, u których chęć poznania historii i swoich korzeni jest silnie rozwinięta.
W niedalekiej przyszłości mamy nadzieję rozpocząć współpracę z Kierownikiem Działu Historyczno-Numizmatycznego Muzeum, panią dr Gabrielą Ziółkowską, celem przybliżenia numizmatycznych zbiorów tomaszowskiego muzeum.
Przy okazji zapraszamy na stronę tomaszowskiego muzeum: www.muzeumtomaszow.pl
Autor: Jacek W. Kamiński
