PTN O/Warszawa: „Dokąd po wybiciu wędrowały monety Bolesława Chrobrego”
W poniedziałek 4 grudnia 2023 roku w siedzibie warszawskiego oddziału PTN (Warszawa, ul. Jezuicka 6/8) o godz. 17:00, pan prof. dr hab. Stanisław Suchodolski wygłosi wykład pt. „Dokąd po wybiciu wędrowały monety Bolesława Chrobrego”. Wykład organizuje Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Oddział im. Karola Beyera w Warszawie, które serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych. Wstęp wolny.
Streszczenie wykładu:
Niedawno na wybrzeżu jeziora Onega (na wschód od Petersburga) znaleziono skarb, który zawierał również 3 wybite w Poznaniu denary Bolesława Chrobrego. Świadczy to wymownie, że monety tego władcy transportowane były na duże odległości. Jeszcze dłuższą drogę, bo aż do Laponii na północy Szwecji, przebyła wybita w Mogilnie moneta, którą znaleziono tam w kultowym źródle. Znane są także inne znaleziska polskich monet zarówno w Skandynawii, zwłaszcza na Bornholmie, jak i na obszarach dawnej Rusi. Najwięcej jednak takich monet odkryto na ziemiach polskich – przede wszystkim w Wielkopolsce, czyli tam, gdzie były one bite (w Poznaniu, Gnieźnie, Mogilnie, może też na Ostrowie Lednickim i w Gieczu). Z tego obszaru znanych jest co najmniej 41 skarbów, które zawierały 141 monet. Drugie miejsce, z liczbą 24 skarbów i 69 monet, zajmuje północno-wschodnie Mazowsze. Na trzecim i czwartym miejscu ex aequo plasują się Skandynawia i Pomorze – po 35 monet odpowiednio w 17 i 14 znaleziskach. Rejony południowe są już bez porównania uboższe w znaleziska – w Małopolsce odkryto 9 monet w dwóch zespołach, a na Śląsku 5 monet w trzech zespołach. Nie są znane takie znaleziska z obszaru Czech i Słowacji.
Skarby, które zawierały monety Bolesława Chrobrego (992-1025), są datowane od końca X w. aż do początku XII w., czyli długo jeszcze po śmierci władcy. W Wielkopolsce najwięcej takich skarbów przypada na lata 1010-1050, ze szczytem w latach 1020-1030.
Najdawniejsze monety polskie, jak wiadomo, pełniły funkcje zarówno manifestacyjne, jak i ekonomiczne. Te, które odkrywamy w skarbach, podlegały już tylko prawom ekonomii. Noszą ślady testowania jakości kruszcu, były wyginane, nacinane i cięte na kawałki. Uczestniczyły w obiegu pieniężnym zarówno krajowym, jak i dalekosiężnym. A więc z pewnością nie były już wyróżniane z całej masy kruszcowej, w której stanowiły mniej niż 1%. Służyły kupcom krajowym i zagranicznym do kupowania towarów, które następnie odprzedawali z zyskiem.
Autor: Józef Smurawa / Źródło: PTN O/Warszawa
