PTN O/Warszawa: „Obol zmarłych w centrum państwa Piastów. . .”
W poniedziałek 5 grudnia 2016 roku w siedzibie warszawskiego oddziału PTN (Warszawa, ul. Jezuicka 6/8) o godz. 17.00, pan prof. Stanisław Suchodolski wygłosi wykład pt. „Obol zmarłych w centrum państwa Piastów (monety z cmentarzyska w Dziekanowicach)”. Prowadzący omówi ten zwyczaj i jego stosowanie na terenie państwa Piastów, posługując się przykładami z grobów odkrytych na cmentarzysku w Dziekanowicach nad Jeziorem Lednickim pod Gnieznem. Organizatorzy serdecznie zapraszają wszystkich zainteresowanych. Wstęp wolny.
„Obol zmarłych” to umowne określenie zwyczaju wkładania zmarłym do grobu monet na ich drogę pośmiertną. Dobrym przykładem stosowania tego zwyczaju jest cmentarzysko w Dziekanowicach nad Jeziorem Lednickim pod Gnieznem. Wśród 1585 przebadanych grobów w 150 odkryto monety lub inne przedmioty pełniące funkcje pieniężne (krążki monetopodobne i fragmenty ozdób). Monet całych było tylko 29, a fragmentów (nawet bardzo małych) – 87. Najstarsze to wtórnie użyte monety rzymskie z II w. (4+2) i orientalne z IX-X w. (0+8). Większość monet pochodzi z XI w., nieliczne najmłodsze - z końca XIII w. Monet polskich jest 14 (10+4), a wśród nich mały ułamek rzadkiego denara Bolesława Chrobrego z imieniem św. Wacława.
Najliczniejsze są krzyżówki (13+30) – starsze saskie, a młodsze polskie. Poza tym wystąpiły monety niemieckie (17), czeskie (4), angielskie (3) i jedna duńska. Z powodu bardzo złego stanu zachowania nie udało się określić 17 ułamków. Na cmentarzysku w Dziekanowicach odkryto najliczniejszy w Polsce zestaw wczesnośredniowiecznych monet użytych w charakterze obola zmarłych. Materiał ten pozwolił archeologom określić początki tego cmentarzyska i dalsze jego dzieje – od końca X do XIII w. Porównanie z innymi cmentarzyskami, a także ze skarbami i znaleziskami pojedynczych monet dostarczyło z kolei nowych informacji o ówczesnym obrocie pieniężnym. Mała waga większości fragmentów (0,01-0,20 g) sugeruje, że obrót ten był większy niż można się było spodziewać. Wszystkie te informacje mają dla nas tym większe znaczenie, że dotyczą obszaru położonego w bezpośrednim sąsiedztwie Ostrowa Lednickiego, gdzie mieściło się wówczas palatium władców piastowskich. Jego ruiny zachowane są do dziś.
prof. dr hab. Stanisław Suchodolski
Autor: Józef Smurawa / Źródło: PTN O/Warszawa
