Rzeczpospolita Mosińska – historia w metalowych krążkach.
Ciekawym zjawiskiem na rynku żetonów lokalnych są emitowane w niewielkim, podpoznańskim mieście Mosina numizmaty, które nazwano od jego nazwy - 1 MOSIN. Są one emitowane raz do roku, zawsze wiosną w kolejną rocznicę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Żetony te są ręcznie rytowane. Podstawowa emisja wybijana jest w miedzi, średnica wszystkich emisji wynosi 27 mm.
Mosina to miasto w środkowej części województwa wielkopolskiego, w powiecie poznańskim, położone 22 km na południe od Poznania, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mosina. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego. Według danych z 31 grudnia 2009 r. miasto liczyło 12.397 mieszkańców. Nazwa miasta pochodzi od staropolskiego wyrazu moszyna, którego używano na określenie miejsca zarośniętego mchem.
Herb miasta Mosina – ilustracja i opis miasta: WIKIPEDIA
Pierwszy z żetonów 1 MOSIN wyemitowano w roku 2004, jeszcze przed pierwszym dukatem lokalnym nowego typu. Od niego też rozpoczęła się tradycja corocznej emisji nowego żetonu. Ten pierwszy wybito dla upamiętnienia wejścia Polski do Unii Europejskiej – data 1.V.2004 na awersie oraz wydarzeń Wiosny Ludów, co podkreśla jagielloński orzeł (obecnie również herb miasta Mosina) oraz data AD 3-8.1848 na rewersie żetonu. W tym czasie istniała na terenie ziemi mosińskiej, proklamowana przez Jakuba Krotowskiego-Krauthofera niepodległa republika polska – Rzeczpospolita Mosińska. Przetrwała tylko 5 dni i przestała istnieć po przegranej przez powstańców bitwie pod Rogalinem.
I emisja / 1 MOSIN 2004 wybito w złocie – kilka szt., waga 21g; srebrze – 100 szt., i miedzi – 2000 szt.
Awers: data wstąpienia do Unii Europejskiej, nominał 1 Mosin, unijne gwiazdki, dąb i Warta symbole Ziemi Mosińskiej oraz kościółek.
Awersy w następnych emisjach przedstawiają postacie ludzi zasłużonych dla Ziemi Mosińskiej oraz daty kolejnych rocznic wstąpienia Polski do UE.
Rewers: jagielloński orzeł, data AD 3-8 1848 dla upamiętnienia wydarzeń Wiosny Ludów. Rewers ten jest stałym elementem i występuje niezmiennie we wszystkich następnych emisjach tych żetonów.
1 MOSIN / rewers
1 MOSIN – 2004 / złoto (Au)
II emisja / 1 MOSIN 2005
wybito w srebrze – 100 szt. i miedzi 2000 szt.
Awers: popiersie Jakuba Krauthofera Krotowskiego, proklamatora Rzeczpospolitej Mosińskiej w okresie Wiosny Ludów.
Krauthofer-Krotowski Jakub (1810–1852), urodzony w Bninie koło Kórnika, adwokat poznański, radykalny działacz demokratyczny; uczestnik powstania wielkopolskiego 1848; jako prawnik domagał się wprowadzenia języka polskiego w sądach; utrzymywał kontakty z emigracją; 1848 czł. Komitetu Narodowego; opowiadał się za walką z Prusakami, organizował oddziały zbrojne; po zakończeniu powstania więziony.
III emisja / 1 MOSIN 2006 wybito w srebrze – 100 szt. i miedzi 2 000 szt.
Awers: popiersie Edwarda Bernarda hr. Raczyńskiego byłego Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Na Uchodźstwie.
Raczyński Edward Bernard, hrabia (1891-1993), dyplomata, pisarz, polityk. Przez matkę spowinowacony z Habsburgami. Studiował w Niemczech i Anglii, doktorat z prawa uzyskał w Krakowie. W 1919 r. rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Pracował w placówkach w Danii i w Genewie. Od roku 1934 ambasador RP w Londynie. Bliski współpracownik gen. W. Sikorskiego i prezydenta Raczkiewicza. W latach 1941-1943 minister Spraw Zagranicznych. Prezydent RP na Uchodźstwie w latach 1979-1986. Po odbyciu 7-letniej kadencji prezydenckiej, zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, ustąpił. Jego grób znajduje się w podziemiach kościółka w Rogalinie.
IV emisja / 1 MOSIN 2007 wybito w srebrze – 100 szt. i miedzi 1 000 szt.
Awers: popiersie Krzysztofa Arciszewskiego.
Arciszewski Krzysztof herbu Prawdzic (1592-1656), urodzony w Rogalinie, generał artylerii koronnej, arianin. 1619-1622 w służbie u Krzysztofa Radziwiłła, brał udział w wyprawie inflanckiej 1621-1623. Za zabójstwo urzędnika sądowego skazany na infamię i banicję, wyjechał w 1623 r. do Holandii i ukończył tam studia w zakresie inżynierii wojskowej i artylerii. Następnie przeniósł się do Francji, gdzie jako żołnierz wojska kardynała Richelieu m.in. brał udział w 1629 r. w zdobywaniu protestanckiej twierdzy La Rochelle. Od 1629 r. w służbie holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej. Walczył w Brazylii z Hiszpanami i Portugalczykami, w 1638 mianowany generałem, wsławił się zdobyciem twierdzy Arrayal (Castello Real) i Porto Calvo oraz oblężeniem portu Nazareth. Prowadził także prace kartograficzne na terenie Brazylii i opisał życie tamtejszych Indian. W 1646 r. przyjął propozycję króla Władysława IV Wazy i objął stanowisko generała artylerii koronnej (“starszy nad armatą”). W latach 1648-1649 brał udział w walkach z Kozakami i Tatarami, m.in. bronił Lwowa, walczył pod Piławcami i Zborowem. W 1650 r. zrezygnował ze stanowiska ze względu na stan zdrowia. Posiada duże zasługi w organizowaniu artylerii koronnej i przy budowie arsenałów. Autor traktatu medycznego o leczeniu podagry: De podagra curata (Amsterdam, 1643) i utworów poetyckich.
V emisja / 1 MOSIN 2008 wybito w srebrze – 100 szt. i miedzi 2 000 szt.
Awers: popiersie Księdza kanonika Romana Hildebranda (proboszcz parafii w Mosinie, w latach 1945 – 1976) .
Ksiądz kanonik Roman Hildebrand to budowniczy parafialnego kościoła w Mosinie. Poprzednia świątynia, wcześniej zamieniona w magazyn, całkowicie spłonęła po podpaleniu jej przez miejscowego Niemca w 1945 roku.
VI emisja / 1 MOSIN 2009 wybito w srebrze – 100 szt. i miedzi 1 000 szt.
Awers: popiersie Piotra Mocka.
Piotr Mocek (ur.16 X 1897 r. w Mosinie - zm. 11 X 1919 r. w Kołaczkowie pod Szubinem). Uczestnik I Wojny Światowej. Po demobilizacji jako ochotnik wstąpił do 1. szwadronu Straży Konnej Miasta Poznania, z którego powstał później 15. Pułk Ułanów Poznańskich. Zginął w walkach na dworcu kolejowym w Kołaczkowie.
VII emisja / 1 MOSIN 2010 wybito w srebrze – 100 szt. i miedzi 500 szt.
Awers: popiersie Jana Chryzostoma Paska, który przebywał w Mosinie w latach 1659/1660.
Pasek Jan Chryzostom (ok. 1636 - ok. 1701), polski pamiętnikarz. W 1656-1667 służył w wojsku, m.in. pod komendą S. Czarnieckiego, walcząc ze Szwedami, Węgrami, Rosjanami i biorąc udział w wyprawie do Danii.
Od 1667 r. zajął się gospodarowaniem w niewielkim majątku w Krakowskiem. W 1672 r. dowodził oddziałem pospolitego ruszenia przeciwko Turkom. Był pieniaczem i awanturnikiem procesującym się nieustannie, pięciokrotnie skazanym na banicję, a w 1700 r. na infamię. Swe słynne pamiętniki spisał prawdopodobnie w latach 1690-1695. Zyskały one miano najwybitniejszego utworu pamiętnikarskiego literatury staropolskiej.
Zostały wydane dopiero w 1836 r. przez E. Raczyńskiego na podstawie uszkodzonego rękopisu. Stanowią znakomity dokument szlacheckiej obyczajowości i mentalności w XVII w. Pasek opisuje także zdarzenia historyczne z lat 1656-1688, np. wojnę polsko-szwedzką (szczególnie zasługi S. Czarnieckiego), wojnę z Moskwą, rokosz Lubomirskiego, odsiecz wiedeńską Jana III Sobieskiego (wg cudzych relacji). Prezentuje się jako zdecydowany zwolennik przywilejów i swobód szlacheckich, krytycznie nastawiony do magnatów. Relacja Paska jest barwna, pełna anegdot i przygód, łączy elementy autobiografii i wspomnień, zbliżając się do formy powieści historyczno-obyczajowej. Posługuje się często tzw. makaronizmami (mieszaniną słów i wyrażeń polskich oraz łacińskich). Pamiętniki Paska wywarły duży wpływ na literaturę XIX w., m.in. na: A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, J.I. Kraszewskiego, H. Sienkiewicza.
VIII emisja / 1 MOSIN 2011 wybito w miedzi 100 szt.
Awers: popiersie hrabiego Władysława Zamoyskiego.
Zamoyski Władysław, hrabia (1853-1924), syn W. Zamoyskiego, właściciel dóbr ziemskich w Wielkopolsce i na Podhalu, działacz społeczny. Urodził się i kształcił w Paryżu. W 1879 r. wyjechał do Australii jako delegat francuskiej delegacji ekonomicznej na międzynarodową wystawę w Sydney. Podróżował i gromadził zbiory przyrodnicze i etnograficzne, które przywiózł w 1881 r. do Polski, do dóbr kórnickich.
Wydalony w 1885 r. z Kórnika przez władze pruskie, w 1889 wykupił lasy tatrzańskie od poprzednich właścicieli w celu ich ochrony przed gospodarką rabunkową. W sporze majątkowym o część Tatr Wysokich uzyskał w 1902 r. wyrok włączający okolice Morskiego Oka w granice Galicji. W latach 1906-1920 członek Komitetu Biblioteki Polskiej w Paryżu, od 1907 r. prezes Instytucji Czci i Chleba oraz w latach 1910-1912 założyciel Polskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego w tym mieście. Wszystkie posiadane dobra zapisał w 1924 r. na cele narodowe, tworząc fundację pod nazwą Zakłady Kórnickie.
1 MOSIN (2004-2011) / awersy
Autor: Józef Smurawa
Źródła: Onet.WIEM / darmowa encyklopedia (informacje biograficzne)
