Talar Rocznicowy z Sanoka
Mincerz w Królewskim Wolnym Mieście Sanoku na pamiątkę 150 rocznicy powstania styczniowego wybił Talar Rocznicowy ze zrekonstruowanym stemplem awersu medalu z 1864 roku, odnalezionym z zbiorach Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Talar ten powstał dzięki żmudnej pracy sanockiego mincerza, pana Andrzeja Budzickiego.
Opis znaleziska pozostawimy samemu sanockiemu mincerzowi, którego wypowiedź zamieszczamy poniżej.
Niespodzianka numizmatyczna z roku 1864
Na początku roku 2013 rozpoczęły się obchody 150 rocznicy powstania styczniowego. W Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku znajdują się eksponaty z tamtego okresu, m.in. stemple Rządu Narodowego w ilości 7 sztuk i jeden stempel – matryca do wybijania numizmatu.
Są to następujące stemple:
1) Wydział Rządu Narodowego w Galicji,
2) Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej na lewym brzegu Wisły,
3) Rząd Narodowy Naczelnik Policji Miasta Krakowa,
4) Wydział Krakowa i Galicji Zachodniej,
5) Rząd Narodowy Naczelnik okręgu Piotrkowskiego,
6) Rząd Narodowy Naczelnik powiatu Wieluńskiego,
7) Agent województwa lubelskiego.
Wymienione stemple wskazują na dobrze przygotowany system administracji cywilnej w okresie powstania styczniowego. Ósmy stempel stanowił pewnego typu zagadkę. Dyrektor Muzeum i kustosz powierzyli mi odtworzenie stempla. Po zbadaniu wytrzymałości materiału (trzeba pamiętać, że stempel wykonano przed 150 laty) postanowiliśmy go odbić w krążkach srebrnych, w specjalnie skonstruowanych do tego urządzeniach, tłoczenie odbyło się ręcznie prasą balansową. Po odbiciu ukazał się naszym oczom piękny widok herbu: korona, a pod koroną 3 polowa tarcza z herbami Polski, Litwy i Rusi. Po bokach data 1864. Niżej napis: „Pracującym dla Ojczyzny”, a w otoku napis: „Wolność, Równość, Niepodległość, Gmina Narodowa”. Wiadomo, że tamtym okresie nie wydano żadnych monet. Rozpocząłem poszukiwania w powszechnie dostępnej literaturze. Niestety bez skutku. Dopiero dzięki pomocy Muzeum Narodowego w Krakowie i dzięki Kierownikowi Gabinetu Numizmatycznego doktorowi Jarosławowi Bodzkowi udało się rozszyfrować pochodzenie jak się okazało medalu. Medal ten został wybity przez Komitet Rewolucyjny Krakowski dla rozdania pomiędzy stronników i zwolenników powstania. Opisany jest w literaturze, w rękopisie Czapskiego Rkp Cz. 5740. Należy do bardzo rzadkich, gdyż po wybiciu kilku egzemplarzy bojąc się rewizji i represji austriackich nakazano utopienie stempli tego medalu w Wiśle. W posiadaniu Muzeum w Krakowie znajdują się dwa egzemplarze: wybity w srebrze i w brązie. Dzięki temu mamy też opis rewersu medalu, na którym jest Matka Boska Częstochowska w otoku napis: królowo korony Polskiej, Módl się za nami. Mincerz w Królewskim Wolnym Mieście Sanoku na pamiątkę 150 rocznicy powstania styczniowego wybił Talar Rocznicowy ze zrekonstruowanym stemplem medalu. Wykonano też repliki stempli rządowych, które można przybijać na poczcie na Rynku Galicyjskim.
mgr Andrzej Budzicki / MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU
Dla upamiętnienia 150 rocznicy powstania styczniowego wyemitowano dwa rodzaje Talarów Rocznicowych.
Dane techniczne:
MATERIAŁ I NAKŁAD: mosiądz – 600 szt. / mosiądz srebrzony oksydowany – 200 szt.
WAGA: 13,3 g
ŚREDNICA: 32 mm
BOK: gładki
EMISJA: maj 2013 r.
PRODUCENT: MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki
Autor: Józef Smurawa / Źródło: Mincerz w Królewskim Wolnym Mieście Sanoku – Andrzej Budzicki
