Witam,

W opowiadaniu z 1885 roku "Pleśń świata" Bolesław Prus zawarł następujące zdanie:

Ta popielata plama, duża jak dłoń, była przed dwoma laty nie większa od czterogroszniaka.

Jaką monetę miał na myśli (czy w zaborze rosyjskim w II poł. XIX wieku była w obiegu czterogroszowa moneta)?
Czy nazwa "czterogroszniak" funkcjonowała w mowie potocznej?

Wojtek

pytanie o czym traktuje to opowiadanie, bo może traktować o wcześniejszych czasach

Czas akcji nie jest dokładnie określony, ale ponieważ narrator opowiada w pierwszej osobie, można załozyć, że jest to druga połowa XIX wieku. Również temat rozmowy bohaterów wyraźnie wskazuje na XIX wiek. Zatem pytanie o "czterogroszniaka" w XIX wieku pozostaje aktualne.

Link do opowiadania:
pl.wikisource.org/wiki/Ple%C5%9B%C5%84_%C5%9Bwiata

Wojtek

Być może chodzi o monetę o nominale dwie kopiejki. Chyba w Lalce również jest mowa o monetach groszowych, jako o kopiejkowych. Do jakiegoś czasu wybijano monety z polsko- rosyjskim nominałem. Lecz zaprzestano tego chyba po powstaniu, choć w mowie potoczniej pozostały stare nazwy. Jeśli to słuszna teoria to owa kopiejka wygląda mniej więcej tak: www.allegromat.pl/aukcja33778

Dziękuję bardzo. Właśnie tak musiało być - pasuje nie tylko nominał, lecz i rozmiar monety (musiała być mała), no i to, że Polak w Polsce rosyjską monetę nazywa groszem. Pozdrawiam serdecznie -
Wojtek

Znalazłem świetny przykład podwójnego nominału:
20 kopiejek = 40 groszy
2 kopiejki = 4 grosze

Zdjęcie z WCN, a więcej o tej monecie: Monety zaboru rosyjskiego, 20 kopiejek = 40 groszy 1850, Warszawa, gałązki wieńca związane podwójnie, po obu stronach węzła jagódki, Plage 396, Bitkin 1263, patyna