Bolesław Chrobry (967-1025)

Bolesław urodził się już w kraju chrześcijańskim jako najstarszy syn Mieszka. Gdy miał sześć lub siedem lat (973), jego ojciec, Mieszko, został zmuszony oddać go jako zakładnika na niemiecki dwór co gwarantowało pokój pomiędzy Mieszkiem I a królem niemieckim. Nie wiemy, jak długo tam przebywał. Być może wtedy właśnie zawarł wiele przyjaźni z przedstawicielami niemieckiej arystokracji. Może też wtedy nauczył się niemieckiego.

Po śmierci ojca, w 992, przejął władzę, a jego pierwsze działania zdążały w kierunku wyeliminowania swych przeciwników. Wypędził z kraju macochę Odę i trzech swych przyrodnich braci. Przywrócił jedność państwa i centralne, samodzielne kierowanie nim. Nie dopuścił więc do podziału Polski po śmierci ojca.

Od 997 organizował wyprawę misyjną czeskiego biskupa Wojciecha na ziemie Prusów. Śmierć męczeńską biskupa Wojciecha zginął męczeńską śmiercią z rąk Prusów. Bolesław wykupił ciało męczennika i urządził pogrzeb w Gnieźnie. Wydarzenie to stało się głośne w całej Europie Zachodniej, gdzie Wojciech był on znany i szanowany. Jednocześnie rozpoczął starania w Rzymie o uzyskanie własnej metropolii kościelnej. Mógł liczyć na przychylność zarówno papieża Sylwestra, jak i cesarza niemieckiego Ottona.

W 1000 r. cesarz Otton przybył na zjazd gnieźnieński. Został nadzwyczaj uroczyście przyjęty przez Bolesława, a przy okazji zapadły bardzo istotne decyzje polityczne.

Pierwszym wielkim osiągnięciem Chrobrego stało się utworzenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i trzech podległych mu biskupstw - W Krakowie, we Wrocławiu i w Kołobrzegu. Ponadto istniała w Polsce diecezja poznańska, poddana Gnieznu dopiero po śmierci urzędującego wówczas biskupa Ungera. Utworzenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego potwierdziło niezależność Kościoła polskiego od Niemiec, stworzyło możliwość przeprowadzania w przyszłości koronacji królewskiej bez pomocy obcych hierarchów kościelnych.

Następnym osiągnięciem Bolesława, nazywanego przyjacielem i współpracownikiem Cesarstwa, było przekazanie mu przez cesarza prawa mianowania biskupów we własnym kraju Został też polski władca zwolniony z obowiązku płacenia trybutu, stał się - jak to wyraził współczesny kronikarz niemiecki, Thietmar - "z trybutariusza panem".

Na zjeździe gnieźnieńskim miała też miejsce ceremonia, która do dziś budzi spory szum wśród historyków. Mianowicie cesarz nałożył Bolesławowi na głowę swoją koronę - nastąpiła symboliczna koronacja, od tego czasu uważa się Chrobrego za króla.

Uprzedzając atak niemiecki, Chrobry zajął Milsko, Łużyce i Miśnię. W 1003 r. rozszerzył jeszcze bardziej swój stan posiadania, obejmując władzę w Czechach. Wzrost potęgi Bolesława poważnie zaniepokoił cesarza. Zażądał złożenia hołdu z Czech, a gdy Bolesław odmówił, wyparł go stamtąd.

Rok później wybuchła wojna polsko-niemiecka. Toczyła się ona w trzech etapach, w latach 1004-1005, 1007-1013 i 1015-1018. Zakończył ją pokój w Budziszynie. Mimo zmiennego przebiegu walk, mimo sojuszu niemiecko-ruskiego i ataku Jarosława Mądrego od wschodu, udało się Bolesławowi odnieść zwycięstwo.

Pokój w Budziszynie potwierdził niezależność Polski, na jego mocy w rękach Bolesława po zostały Milsko i Łużyce. Pod jego władza były też Morawy, zajęte w 1003 r.

Ostatni raz ożenił się z Niemką Odą. Wiemy o Bolesławie nieco więcej niż o jego ojcu. Kronikarz ruski pisze, że był on "wielki i ciężki, że ledwie na koniu mógł usiedzieć, ale bystrego umysłu". Kronikarz niemiecki natomiast przytacza wiele niepochlebnych opinii na temat Bolesława. Przyznaje jednak, że gorliwie krzewił chrześcijaństwo w swoim kraju. Bardzo natomiast korzystna dla polskiego władcy jest opinia Brunona z Kwerfurtu. Ten Niemiec, który później, podobnie jak św. Wojciech, znalazł śmierć w czasie wyprawy misyjnej na pograniczu Prus, w pisanym w czasie wojny polsko-niemieckiej liście do cesarza Henryka II, krytykując postępowanie władcy niemieckiego, przeciwstawiał mu Bolesława.

 
Polska mapa za czasów Bolesława Chrobrego lata 900-950
kliknij aby powiększyć

 
Postać Bolesława Chrobrego 967-1025

 
Denar Bolesława Chrobrego

Moneta - denar Bolesław Chrobry, awers
srebro, bita; średnica 20mm; X wiek;

Moneta - denar Bolesław Chrobry, rewers
srebro, bita; średnica 20mm; X wiek;

 
"Koronacja pierwszego króla Polski" Jana Matejki
kliknij aby powiększyć

Banknot PRL z postacią Bolesława Chrobrego

Współczesny banknot 20 zł

Obiegowa moneta o nominale 50 zł z 1980 roku


PRL'owski znaczek z Bolesławem Chrobrym